Ο συγγραφέας Ισαάκ Ασίμοφ ήταν απίστευτα παραγωγικός, γράφοντας εκατοντάδες διηγήματα, μυθιστορήματα και μη λογοτεχνικά βιβλία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αλλά δύο από τα βιβλία του ξεπερνούν τα υπόλοιπα σε δημοτικότητα: «I, Robot» (1950) και «Foundation» (1951). Το πρώτο είναι μια συλλογή εννέα διηγημάτων για ρομπότ που παρουσιάζονται ως συνέντευξη της ρομποψυχολόγου Dr. Susan Calvin. Ακολουθούν επτά πράγματα που ίσως δεν γνωρίζατε για το επιδραστικό βιβλίο επιστημονικής φαντασίας, το οποίο γιορτάζει φέτος την 75η επέτειό του.
Το «Εγώ, το Ρομπότ», πήρε το όνομά του από ένα διήγημα που έγραψε άλλος συγγραφέας
Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, ο Ισαάκ Ασίμοφ διάβασε ένα διήγημα του Eando Binder (το ψευδώνυμο των αδελφών Earl και Otto Binder) με τίτλο «I, Robot», μια εξομολόγηση από ένα ρομπότ με συνείδηση και κατανόηση. Αμέσως μετά, ο Ασίμοφ έγραψε την πρώτη του ιστορία με ρομπότ, το «Robbie» (1940), το οποίο 10 χρόνια αργότερα έγινε η πρώτη ιστορία στο «I, Robot». Ο Ασίμοφ είχε αρχικά ονομάσει το μυθιστόρημά του «Mind and Iron», αλλά ο Μάρτιν Γκρίνμπεργκ στην Gnome Press ήθελε να συνεχίσει με το «I, Robot», παρά το γεγονός ότι ο τίτλος είχε ήδη χρησιμοποιηθεί από τους αδελφούς Μπίντερ. Ο Ασίμοφ αντέδρασε, αλλά μάταια. Αργότερα παραδέχτηκε στην αυτοβιογραφία του ότι «ο τίτλος ήταν πολύ καλύτερος από τον δικό μου και μάλλον βοήθησε στην πώληση του βιβλίου». Ο Ασίμοφ αναφέρει επίσης το βιβλίο του Neil R. Jones «The Jameson Satellite» (1931) -το οποίο διάβασε σε ηλικία 11 ετών- επηρέασε την άποψή του για τα ρομπότ, αποκαλώντας τους μηχανικούς Zoromes του Jones «τους πνευματικούς προγόνους των δικών μου “ποζιτρονικών ρομπότ”».
Το «Εγώ, το Ρομπότ» έκανε δημοφιλείς τους τρεις νόμους της ρομποτικής.
Παρόλο που ο Ισαάκ Ασίμοφ είχε γράψει και στο παρελθόν ιστορίες με ρομπότ σύμφωνα με τους Νόμους της Ρομποτικής του – «Robbie», «Reason» και «Liar!»- για πρώτη φορά τους περιέγραψε ρητά στο διήγημά του «Runaround» του 1942 (και οι τέσσερις ιστορίες συμπεριλήφθηκαν αργότερα στο I, Robot). Παρακάτω οι Τρεις Νόμοι της Ρομποτικής (οι οποίοι αρχικά ονομάστηκαν «Κανόνες της Ρομποτικής»):
- «Ένα ρομπότ δεν μπορεί να τραυματίσει έναν άνθρωπο ή, με την αδιαφορία του, να επιτρέψει σε έναν άνθρωπο να υποστεί βλάβη».
- «Ένα ρομπότ πρέπει να υπακούει στις εντολές που του δίνει ο άνθρωπος, εκτός αν οι εντολές αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τον Πρώτο Νόμο».
- «Ένα ρομπότ πρέπει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον η προστασία αυτή δεν έρχεται σε σύγκρουση με τον Πρώτο ή τον Δεύτερο Νόμο.»
Οι εννέα ιστορίες του «Εγώ, το Ρομπότ» διερευνούν τις διάφορες συγκρούσεις που μπορεί να βιώσουν τα ρομπότ κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή αυτών των νόμων. Για παράδειγμα, στην ιστορία «Ψεύτη!» ένα ρομπότ καταρρέει διανοητικά αφού παγιδεύεται σε ένα παράδοξο, όταν συνειδητοποιεί ότι τα ψέματα που έλεγε για να προστατεύσει τα συναισθήματα της Σούζαν Κάλβιν της προκάλεσαν συναισθηματικό πόνο.
Παρόλο που στον Ασίμοφ αποδίδεται τη δημιουργία των νόμων, ό ίδιος δήλωσε ότι ήταν «οι νόμοι είναι προφανείς από την αρχή, και όλοι τους γνωρίζουν υποσυνείδητα. Απλώς οι νόμοι δεν έτυχε ποτέ να διατυπωθούν σε σύντομες προτάσεις μέχρι που κατάφερα να κάνω τη δουλειά». Οι νόμοι όμως δεν δεσμεύονται μόνο στη μυθοπλασία. Έχουν παίξει ρόλο στις συζητήσεις του πραγματικού κόσμου για τη νομοθεσία σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την εφαρμογή των νόμων στην πραγματικότητα, ο Ασίμοφ δήλωσε ότι «είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο τα λογικά ανθρώπινα όντα μπορούν να αντιμετωπίσουν τα ρομπότ -ή οτιδήποτε άλλο. Αλλά όταν το λέω αυτό, θυμάμαι πάντα (δυστυχώς) ότι τα ανθρώπινα όντα δεν είναι πάντα ορθολογικά».
Ο Ασίμοφ επινόησε δύο νέες λέξεις στο «Ψεύτης!»: ρομποτική και ποζιτρονική.
Η λέξη robot εμφανίστηκε το 1921 στο θεατρικό έργο επιστημονικής φαντασίας «R.U.R.» του Karel Čapek , και στο διήγημα του 1941 «Ψεύτης». Ο Ασίμοφ πρόσθεσε το -ics στο τέλος για να δημιουργήσει τη ρομποτική (robotics). Ο Asimov υπέθεσε ότι η λέξη προϋπήρχε επειδή το -ics ήταν η συνήθης κατάληξη για έναν τομέα σπουδών, αλλά στην πραγματικότητα ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τη λέξη σε έντυπη μορφή. Αν και λιγότερο διαδεδομένη, ο Ασίμοφ πιστώνεται επίσης με τη δημιουργία της λέξης positronic. Το βιβλίο του James Blish «Trail of the Comet» (1936) περιέχει τεχνικά την πρώτη γνωστή χρήση της λέξης positronic, αλλά είναι ένας απροσδιόριστος, άχρηστος όρος και επομένως δεν θεωρείται ότι εκεί παρουσιάστηκε για πρώτη φορά με την έννοια που έδωσε ο Ασίμοφ. Στο «Liar!» είναι που αναφέρεται για πρώτη φορά στον ποζιτρονικό εγκέφαλο ενός ρομπότ – ένας όρος και μια έννοια που έχει ενημερώσει τη συνείδηση των ρομποτικών όντων σε άλλες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, συμπεριλαμβανομένου του Star Trek (είναι ο τύπος του εγκεφάλου που έχει ο Data ) και του Doctor Who.
Οι ιστορίες του «Εγώ, το Ρομπότ»
To Εγώ, το Ρομπότ (I, Robot) κυκλοφόρησε το 1950 μία συλλογή εννέα διηγημάτων του Ισαάκ Ασίμοφ. Τα διηγήματα πρωτοπαρουσιάστηκαν σε αμερικάνικα περιοδικά στην περίοδο μεταξύ 1940 και 1950. Αν και το κάθε διήγημα αποτελεί ξεχωριστή ενότητα, έχουν όλα την κοινή ιδέα του Ασίμοφ για τη ρομποτική και τους τρεις νόμους της.
Την εισαγωγή του βιβλίου γράφει κάποιος ρεπόρτερ ο οποίος προσπαθεί να καταγράψει τη ζωή της Δρ. Σούζαν Κάλβιν. Τα διηγήματα που ακολουθούν, είναι αφηγήσεις της Σούζαν προς τον ρεπόρτερ.
- Ο Ρόμπυ (Robbie)
- Φαύλος κύκλος (Runaround)
- Λογική (Reason)
- Ασκήσεις ακριβείας (Catch that Rabbit)
- Ψεύτη! (Liar!)
- Μικρό χαμένο ρομπότ (Little Lost Robot)
- Η φάρσα (Escape!)
- Ενδείξεις (Evidence)
- Η αποφευκτή σύγκρουση (The Evitable Conflict)
Ο Harlan Ellison έγραψε ένα σενάριο βασισμένο στο «Εγώ, το Ρομπότ», αλλά δεν έγινε ταινία ποτέ.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ο Harlan Ellison-γνωστότερος για τη συγγραφή του «I Have No Mouth, and I Must Scream» (1967), του επεισοδίου του Star Trek «The City on the Edge of Forever» (1967) και του «A Boy and His Dog» (1969)- του ανατέθηκε να γράψει το σενάριο για μια διασκευή του «Εγώ, το Ρομπότ». Αφού διάβασε το σενάριο το 1978, ο Ασίμοφ έγραψε στον Ellison για να του πει ότι πίστευε ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει «την πρώτη πραγματικά ολοκληρωμένη, αξιόλογη ταινία επιστημονικής φαντασίας που έγινε ποτέ» (κάτι που αποτελεί μεγάλη προσβολή για τις προηγούμενες ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπως το 2001: Μια Οδύσσεια του Διαστήματος του 1968 , το Soylent Green του 1973 και το Close Encounters of the Third Kind του 1977). Αλλά τα σχέδια για την ταινία χάλασαν όταν ο Ellison συναντήθηκε με τον Robert Shapiro, επικεφαλής της παραγωγής της Warner Bros., για να συζητήσουν το σενάριο. Από τις σημειώσεις που του δόθηκαν, ο Ellison συμπέρανε ότι ο Shapiro δεν είχε καν διαβάσει το σενάριο και του απάντησε ότι είχε «την πνευματική ικανότητα μιας αγκινάρας». Ο Ellison απομακρύνθηκε από την ομάδα και το στούντιο δεν μπόρεσε να βρει σεναριογράφο ή σκηνοθέτη για να ολοκληρώσει την ταινία.
Παρόλο που το όραμα του Ellison που έβαζε τη Susan Calvin σε ένα ρόλο τύπου «Πολίτης Κέιν» αλλά με ρομπότ, δεν έφτασε ποτέ στην οθόνη, το σενάριό του δημοσιεύτηκε στο περιοδικό επιστημονικής φαντασίας του Ισαάκ Ασίμοφ το 1987 και στη συνέχεια σε εικονογραφημένο βιβλίο το 1994.
Η ταινία του 2004 « I, Robot » έχει ελάχιστη σχέση με το βιβλίο του Ασίμοφ.
Παρά το γεγονός ότι ονομάζεται «I, Robot», η ταινία του 2004 -σε σκηνοθεσία Alex Proyas και με πρωταγωνιστή τον Will Smith- έχει ελάχιστη σχέση με το βιβλίο του Asimov και στους τίτλους τέλους αναφέρεται απλώς ότι «εμπνεύστηκε από αυτό». Η ταινία βασίζεται στην πραγματικότητα σε ένα πρωτότυπο σενάριο, με τίτλο «Hardwired», του Jeff Vintar. Όταν η 20th Century Fox απέκτησε τα δικαιώματα του «I, Robot», ζητήθηκε από τον Vintar να συμπεριλάβει στοιχεία του βιβλίου στο ρομποτικό μυστήριο δολοφονίας του. Εκτός από τον κοινό τίτλο, οι μόνες άλλες ομοιότητες είναι οι τρεις νόμοι, η ύπαρξη ενός χαρακτήρα ρομποψυχολόγου που ονομάζεται Σούζαν Κάλβιν και μια σκηνή με ένα ρομπότ που κρύβεται σε ένα δωμάτιο γεμάτο πανομοιότυπα ρομπότ (στο βιβλίο του Ασίμοφ, αυτό συμβαίνει στο «Μικρό χαμένο ρομπότ»).
Η ταινία ουσιαστικά έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτό που έγραφε ο Ασίμοφ στο Εγώ, το Ρομπότ. «Έγραψα μια σειρά από ιστορίες ρομπότ με επιρροή που καταπολεμούσαν συνειδητά το «σύμπλεγμα Φρανκενστάιν» και έκαναν τα ρομπότ υπηρέτες, φίλους και συμμάχους της ανθρωπότητας», εξηγούσε ο συγγραφέας σε ένα δοκίμιο του 1978. Ουσιαστικά, ο Ασίμοφ έγραφε ενάντια στις ιστορίες των ρομπότ που στρέφονται εναντίον των δημιουργών τους με τον τρόπο που το τέρας στρέφεται εναντίον του δημιουργού του στο Φρανκενστάιν της Μαίρη Σέλεϊ (1818). Στο βιβλίο του Ασίμοφ, τα ρομπότ παραμένουν υποταγμένα στους ανθρώπους ενώ στην ταινία του 2004, τα ρομπότ επαναστατούν εναντίον της ανθρωπότητας.
Το «Εγώ, το Ρομπότ» ακολουθήθηκε από μια σειρά ιστοριών για ρομπότ
Οι ιστορίες που συγκεντρώθηκαν στο «Εγώ, το Ρομπότ» ήταν μόνο η αρχή των γραπτών του Ασίμοφ για τα ρομπότ, με τον συγγραφέα να γράφει μια ολόκληρη σειρά Robot. Η πλειονότητα των ρομποτικών διηγημάτων του Ασίμοφ – 31 από τα συνολικά 37- βρίσκονται στο «The Complete Robot» (1982). Έγραψε επίσης πέντε μυθιστορήματα για ρομπότ: «The Caves of Steel» (1953), «The Naked Sun» (1956), «The Robots of Dawn» (1983), «Robots and Empire» (1985) και, μαζί με τον συγγραφέα Robert Silverberg, το «The Positronic Man» (1992).
Ο Ισαάκ Ασίμοφ – και, μετά το θάνατό του το 1992, η περιουσία του- εξουσιοδότησε και άλλους συγγραφείς να δημοσιεύουν ιστορίες στη σειρά Ρομπότ. Οι πρώτες από αυτές τις ιστορίες εμφανίστηκαν στην ανθολογία Foundation’s Friends (1989). Στη συνέχεια, ο Roger MacBride Allen και ο Mark W. Tiedemann έγραψαν από μια τριλογία μυθιστορημάτων Robot τη δεκαετία του ’90 και του ’00 αντίστοιχα. Το βιβλίο Have Robot, Will Travel του Alexander C. Irvine εκδόθηκε το 2004. Και πιο πρόσφατα, μεταξύ 2011 και 2016, ο Mickey Zucker Reichert έγραψε μια τριλογία προγενέστερων βιβλίων του I, Robot.
Το «Εγώ, το Ρομπότ» επηρέασε τη κουλτούρα.
Η επιρροή του «Εγώ, το Ρομπότ», ιδιαίτερα οι Τρεις Νόμοι, είναι ορατή σε όλη την ποπ κουλτούρα. Εκτός από τον ποζιτρονικό εγκέφαλο του Data, δύο επεισόδια του Star Trek – «I, Mudd» (1967) και «I, Borg» (1992)- αποτελούν παραλλαγές του τίτλου και των θεμάτων του I, Robot. Τόσο το επεισόδιο του Doctor Who «The Robots of Death» (1977) όσο και το «Aliens» του James Cameron (1986) παραφράζουν τον Πρώτο Νόμο του Ασίμοφ για τα ρομπότ που δεν μπορούν να βλάψουν τους ανθρώπους. Οι νόμοι συζητούνται επίσης στο επεισόδιο του The Big Bang Theory «The Fuzzy Boots Corollary» (2007) και στο crossover επεισόδιο των The Simpsons/Futurama του 2014. Στο πρώτο, συζητείται η πιθανότητα ο Sheldon να είναι ρομπότ και στο δεύτερο, η Lisa ρωτάει τον Bender αν δεν μπορεί να σκοτώσει τον Homer λόγω των νόμων του Ασίμοφ, στον οποίο εκείνος απαντάει, «νομίζεις ότι τα ρομπότ νοιάζονται για το τι σκέφτεται ένας άσχετος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας;».
Οι Τρεις Νόμοι αναφέρονται επίσης σε βιντεοπαιχνίδια επιστημονικής φαντασίας, όπως το Portal 2 (όπου αντί τα ρομπότ να έχουν κωδικοποιημένους τους νόμους, τους έχει δοθεί ένα αντίγραφο για να το μοιραστούν αναποτελεσματικά), το Borderlands 2, και η σειρά Halo (και τα δύο διαθέτουν ρομπότ που μπορούν να αγνοήσουν τον Πρώτο Νόμο).
