Ενώ έχουν αναγνωριστεί οι φαρμακευτικές ιδιότητες της κάνναβης, οι επιστήμονες εξακολουθούν να μελετούν τις μακροπρόθεσμες ψυχολογικές επιπτώσεις της. Η αυξανόμενη δημοτικότητα της κάνναβης —τόσο για προσωπικούς σκοπούς όσο και για τη θεραπεία παθήσεων όπως ο χρόνιος πόνος και το άγχος— προκαλεί ανησυχία σε ορισμένους ερευνητές και χρήστες για μία από τις πιο σοβαρές παρενέργειές της: την ψύχωση. Η κάνναβη είναι ψυχοδραστική, που σημαίνει ότι επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου του χρήστη. Εδώ και δεκαετίες, οι ερευνητές προσπαθούν να προσδιορίσουν με ποιον τρόπο οι ιδιότητες της κάνναβης που επηρεάζουν τον εγκέφαλο μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα ψύχωσης. Η ψύχωση αναφέρεται σε οποιαδήποτε ψυχική κατάσταση στην οποία ένα άτομο δυσκολεύεται να διακρίνει μεταξύ του πραγματικού και του μη πραγματικού. Η ψύχωση χαρακτηρίζεται από παραισθήσεις, όπου τα άτομα αντιλαμβάνονται πράγματα που δεν υπάρχουν, και παραληρητικές ιδέες, όπου τα άτομα έχουν ανεξήγητες ψευδείς πεποιθήσεις. Ορισμένες ψυχώσεις, όπως η σχιζοφρένεια, είναι χρόνιες, αλλά η ψύχωση μπορεί να προκληθεί από ναρκωτικά, με την κάνναβη να θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα — αν όχι το πιο επικίνδυνο— ναρκωτικά για χρόνια ψύχωση.
Κάποιος με ψύχωση που προκαλείται από την κάνναβη διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να μεταβεί ή να διαγνωστεί στη συνέχεια με σχιζοφρένεια, από κάποιον με ψύχωση που προκαλείται από μεθαμφεταμίνη ή, που έχει ψύχωση σχετιζόμενη με τη χρήση αλκοόλ, οπιοειδών ή κοκαΐνης. Μια μελέτη εξέτασε τα ποσοστά ψυχωτικών διαταραχών σε μια επαρχία του Οντάριο μεταξύ ατόμων που είχαν καταγραφεί για διαταραχή λόγω χρήσης κάνναβης. Η μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα που συλλέχθηκαν μεταξύ 2006 και 2022 από πάνω από 13 εκατομμύρια άτομα στο Οντάριο και διαπίστωσε μια συσχέτιση μεταξύ της χρήσης κάνναβης και της εμφάνισης ψύχωσης.
Η μελέτη εξέτασε δύο τύπους ψύχωσης, τη διαταραχή του φάσματος της σχιζοφρένειας και την ψύχωση που δεν εντάσσεται σαφώς σε μια συγκεκριμένη κατηγορία. Η ψυχική διαταραχή του φάσματος της σχιζοφρένειας περιλαμβάνει πολλές ψυχώσεις που χαρακτηρίζονται από παραισθήσεις, παραληρητικές ιδέες και δυσκολία στην καθημερινή λειτουργία. Η άλλη διαγνωστική κατηγορία περιλαμβάνει άτομα που μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα, αλλά δεν πληρούν όλα τα κριτήρια για τη διάγνωση της σχιζοφρένειας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, ενώ τα ποσοστά σχιζοφρένειας παρέμειναν σταθερά με την πάροδο του χρόνου, το ποσοστό της σχιζοφρένειας που σχετίζεται με τη χρήση κάνναβης σχεδόν τριπλασιάστηκε — από 3,7% σε 10,3% — μετά τη νομιμοποίηση της κάνναβης για μη ιατρική χρήση σε ολόκληρο τον Καναδά το 2018. Τα ποσοστά ψύχωσης που δεν εντάσσονται σαφώς σε μια διαγνωστική κατηγορία σχεδόν διπλασιάστηκαν μετά τη νομιμοποίηση, με σημαντική αύξηση μεταξύ των νεότερων ατόμων. Αν και η αύξηση σημειώθηκε μετά τη νομιμοποίηση της κάνναβης, οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η αύξηση των διαγνώσεων μη σχιζοφρένειας θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί από άλλα ναρκωτικά ή προβλήματα ψυχικής υγείας.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο στο JAMA Psychiatry μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό του σημείου του εγκεφάλου όπου εμφανίζεται η προτεινόμενη σχέση μεταξύ κάνναβης και ψύχωσης. Η Jessica Ahrens, νευροεπιστήμονας, ηγήθηκε της έρευνας. Η Ahrens και άλλοι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου για να εξετάσουν την substantia nigra, μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι κρίσιμη για την παραγωγή ντοπαμίνης, που βοηθά στην ενεργοποίηση του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου. Τα άτομα με σχιζοφρένεια τείνουν να παράγουν περισσότερη ντοπαμίνη στη μέλαινα ουσία και, όταν η ντοπαμίνη διασπάται, παράγουν μια χρωστική ουσία που ονομάζεται νευρομελανίνη. Η Ahrens και η ομάδα της εξέτασαν συγκεκριμένα τη νευρομελανίνη. Ενώ η ψύχωση μπορεί να έχει περιβαλλοντικές και γενετικές αιτίες, η ντοπαμίνη είναι το σημείο όπου συνδέονται όλοι αυτοί οι παράγοντες. Για να διαπιστώσουν εάν η κάνναβη ενεργοποιεί την οδό της ντοπαμίνης με τρόπο παρόμοιο με την ψύχωση, οι ερευνητές έλαβαν εικόνες του εγκεφάλου ευαίσθητων στη νευρομελανίνη ατόμων που είχαν διαγνωστεί με διαταραχή χρήσης κάνναβης και παρατήρησαν αυξημένη λειτουργία της ντοπαμίνης, παρόμοια με αυτή των ασθενών με ψύχωση. Ωστόσο, επειδή οι ερευνητές εξετάζουν τη νευρομελανίνη, η οποία μπορεί να διασπαστεί από χημικές ουσίες άλλες από τη ντοπαμίνη, πρέπει να διαπιστώσουν εάν οι χρήστες κάνναβης έχουν υψηλές συγκεντρώσεις λόγω της ντοπαμίνης.
Ο Matthew Hill, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι, λέει ότι η μελέτη δεν φαίνεται να προσφέρει μια πλήρη αιτιώδη σχέση μεταξύ της χρήσης κάνναβης και των ψυχωτικών διαταραχών, αλλά επιβεβαιώνει ότι η κάνναβη προκαλεί αυξημένη μετάδοση ντοπαμίνης στους ανθρώπους. Ωστόσο, είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αν η σχέση αυτή είναι ειδική για την κάνναβη, καθώς παρόμοια επίδραση της ντοπαμίνης έχει παρατηρηθεί και με άλλες ουσίες, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ. Τι προκαλεί λοιπόν τη σχέση μεταξύ κάνναβης και ψύχωσης; Οι ερευνητές έχουν προτείνει τρεις δημοφιλείς υποθέσεις: ότι κάτι που προκαλεί χρόνια ψύχωση προσελκύει επίσης τους ανθρώπους στην κάνναβη, ότι τα άτομα με πρώιμα συμπτώματα ψύχωσης αυτοθεραπεύονται με κάνναβη και ότι, για ορισμένα άτομα, η κατανάλωση κάνναβης προκαλεί πράγματι ψύχωση. Και οι τρεις θεωρίες θα μπορούσαν να είναι αληθινές, με ορισμένες περιπτώσεις να έχουν διαφορετικές αιτίες.
Προς το παρόν, οι ερευνητές δεν έχουν αξιόπιστο τρόπο να διακρίνουν μεταξύ περιπτώσεων σχιζοφρένειας που προκλήθηκαν άμεσα από την κάνναβη και περιπτώσεων που περιλαμβάνουν συγχυτικές μεταβλητές. Για παράδειγμα, ορισμένα άτομα που εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα ψυχωσικής διαταραχής, όπως παράνοια, ανησυχία και δυσκολία στη σαφή σκέψη, μπορεί να αυτοθεραπεύονται με κάνναβη για να ανακουφίσουν αυτά τα συμπτώματα. Εν τω μεταξύ, τα άτομα που είχαν δυσάρεστες εμπειρίες στην παιδική τους ηλικία τείνουν να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σχιζοφρένεια και τείνουν επίσης να αποτελούν τον πληθυσμό που κάνει τη μεγαλύτερη χρήση κάνναβης. Οι ερευνητές εξακολουθούν να μην γνωρίζουν σε ποιο βαθμό οποιοσδήποτε από αυτούς τους παράγοντες συμβάλλει στη σύνδεση μεταξύ σχιζοφρένειας και ψύχωσης.
Ενώ η φύση της σύνδεσης εξακολουθεί να ερευνάται, οι ειδικοί συμφωνούν ότι η κάνναβη είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους νέους. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό σχιζοφρένειας και ψυχωτικών διαταραχών, καθώς και διπολικής διαταραχής, πρέπει να αποφεύγουν τη κάνναβη, ειδικά καθώς αυτές οι διαταραχές τείνουν να αναπτύσσονται κατά την εφηβεία και τα τέλη της εφηβείας. Η χρήση κάνναβης είναι πολύ διαδεδομένη κατά την εφηβεία, η οποία είναι επίσης μια περίοδος κατά την οποία αρχίζουν να εμφανίζονται πολλές ψυχιατρικές διαταραχές, ιδίως η σχιζοφρένεια και οι ψυχωσικές διαταραχές. Όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, η δόση κάνει το φάρμακο. Έρευνες δείχνουν ότι η πιο ισχυρή κάνναβη, ή η κάνναβη με μεγαλύτερη περιεκτικότητα στην ψυχοδραστική χημική ουσία THC, τείνει να συνδέεται με τις χειρότερες ψυχικές παρενέργειες. Σύμφωνα με τους ερευνητές, μια σχετικά μικρή δόση μπορεί να βοηθήσει σε ορισμένα συμπτώματα άγχους και να ανακουφίσει τη ναυτία, ενώ μια μεγάλη δόση μπορεί να προκαλέσει παράνοια και έμετο.
Καθώς η κάνναβη νομιμοποιείται όλο και περισσότερο, οι ειδικοί υποστηρίζουν επίσης την εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών. Οι ερευνητές λένε ότι οι χρήστες πρέπει να προσεγγίζουν την κάνναβη με προσοχή και μετριοπάθεια. Το φάρμακο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση ορισμένων παρενεργειών για τους ασθενείς με καρκίνο, ενώ επιδεινώνει τον χρόνιο πόνο σε άλλα άτομα. Και ενώ νέες μελέτες μπορεί να βοηθήσουν στην εδραίωση της σχέσης μεταξύ κάνναβης και ψύχωσης, οι ερευνητές δεν θέλουν να προκαλέσουν πανικό.
