Κάπου στις σκοτεινές γωνιές της σύγχρονης αφήγησης παραμονεύουν γυναίκες που ραγίζουν καρδιές και συντρίβουν κόσμους τόσο στην οθόνη όσο και στο μυαλό του κοινού. Η μοιραία γυναίκα, το διαχρονικό αρχέτυπο του κινδύνου, έχει ακονίσει τα νύχια της για τον 21ο αιώνα, συνδυάζοντας το πνεύμα, τη σκοτεινή επιθυμία και την καθηλωτική γοητεία με μια νέα αμεσότητα και ανεξαρτησία. Από τις αίθουσες συνεδριάσεων μέχρι τα πεδία των μαχών, αυτές οι γυναίκες ξέρουν ακριβώς πώς να αφήνουν το στίγμα τους. Μακριά από απλούς χαρακτήρες, είναι πολιτιστικά είδωλα, το είδος των μορφών που μας υπενθυμίζουν ότι η εξουσία δεν χρειάζεται πάντα να φωνάζει, μερικές φορές όλα βρίσκονται στη ματιά, στο μυστήριο και στον κίνδυνο που δεν βλέπεις να έρχεται. Χωρίς άλλη καθυστέρηση, αυτές είναι οι καλύτερες μοιραίες γυναίκες που εμφανίστηκαν στις οθόνες μας το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα.
Ava (Alicia Vikander) στο «Ex Machina» (2014)
Για όσους απολαμβάνουν τις πρωτοποριακές προσεγγίσεις της μοιραίας γυναίκας, η Ava της Alicia Vikander στο Ex Machina είναι μια αποκάλυψη. Η ταινία του Alex Garland συνδυάζει την επιστημονική φαντασία με το ψυχολογικό θρίλερ και αφηγείται την ιστορία ενός ανθρωποειδούς ρομπότ που δημιουργήθηκε από μια απόμακρη ιδιοφυΐα. Ο Caleb(Domhnall Gleeson), ένας νεαρός προγραμματιστής, που του ανατέθηκε να δοκιμάσει τη νοημοσύνη της, μαγεύεται γρήγορα από τη γοητεία και την τρυφερότητα της Ava. Η Ava παίζει ένα ιδιαίτερο ρόλο στην ταινία, και η δύναμή της δεν βρίσκεται σε μια αποπνικτική ματιά ή μια ψιθυριστή υπόσχεση. Αντίθετα, κρύβεται στην εξυπνάδα της, στους ήσυχους υπολογισμούς της και στον τρόπο που αξιοποιεί ως όπλο την ευαισθησία της. Αντί να αποπλανήσει με την παραδοσιακή έννοια του όρου, η Ava παρατηρεί, μαθαίνει και τελικά ξεγελά. Με αυτόν τον τρόπο, ανατρέπει σε μεγάλο βαθμό τα παραδοσιακά πρότυπα της μοιραίας γυναίκας: εν μέρει μηχανή, εν μέρει αίνιγμα, και είναι πιο επικίνδυνη γι’ αυτό. Η Ava είναι μια προειδοποιητική βολή για την τεχνολογική εποχή.
Mal (Marion Cotillard) στο «Inception» (2010)
Η βραβευμένη με Όσκαρ Marion Cotillard στο αγαπημένο sci-fi του Christopher Nolan Inception, είναι η Mal ένα φάντασμα από το παρελθόν, η νεκρή σύζυγος του Dom Cobb(Leonardo DiCaprio) που παραμένει στο υποσυνείδητό του ως μια βαθιά αποσταθεροποιητική παρουσία. Στοιχειώνει τα όνειρα του Dom, σαμποτάρει τις προσπάθειές του να διακρίνει την πραγματικότητα από την ψευδαίσθηση και απειλεί την ισορροπία του μυαλού και της αποστολής του. Αυτό που είναι τόσο γοητευτικό με τη Μαλ είναι η αδιαμφισβήτητη επίδρασή της: ακόμη και αν και δεν ζει πλέον στον κόσμο της εγρήγορσης, είναι μακρόπνοη και αδύνατο να την αποτινάξει κανείς – ο ορισμός της αγάπης και του κινδύνου. Αντί να χρησιμοποιεί τη γοητεία με τη συνηθισμένη έννοια, χρησιμοποιεί τη μνήμη και την εμμονή και μετατρέπει την ενοχή του Κομπ στο πιο θανατηφόρο όπλο απ’ όλα. Η Μαλ είναι το πρότυπο της μοιραίας γυναίκας στο πιο ακραίο σημείο του, κυριαρχώντας πλήρως στο μυαλό του Κομπ.
Villanelle (Jodie Comer) στο «Killing Eve» (2018 – 2022)
Η αδίστακτη Villanelle του «Killing Eve» μιλάει άπταιστα πολλές γλώσσες και φέρνει την περιπέτεια όπου κι αν πάει – τις περισσότερες φορές με μια σκοτεινά αστεία τροπή. Κατά πολλούς τρόπους, είναι το είδος της δολοφόνου που δεν μπορείς να κοιτάξεις αλλού, μετατρέποντας κάθε φόνο σε παράσταση και δήλωση. Αυτό που είναι ενδιαφέρον για τη Villanelle είναι η διαστροφή της στο κλασικό αρχέτυπο της μοιραίας γυναίκας. Είναι απρόβλεπτη, αστείρευτα διασκεδαστική και κατά κάποιο τρόπο γοητευτική ακόμα και όταν είναι εντελώς τρομακτική.
Susan Morrow (Amy Adams) στο «Nocturnal Animals» (2016)
Στο κομψό και μελαγχολικό Nocturnal Animals του Tom Ford, το κοινό συναντά την Susan Morrow(Amy Adams). Ιδιοκτήτρια γκαλερί τέχνης με μια προσεκτικά επιμελημένη, φαινομενικά λαμπερή ζωή, η ρουτίνα της Susan ανατρέπεται όταν καταπιάνεται με ένα μυθιστόρημα γραμμένο από τον πρώην σύζυγό της(Jake Gyllenhaal), που αντικατοπτρίζει τη διαλυμένη σχέση μεταξύ των δύο. Μια σύγχρονη και διακριτική μοιραία γυναίκα της οποίας η γοητεία δεν έγκειται στην ανοιχτή αποπλάνηση ή χειραγώγηση αλλά στη συναισθηματική της αποστασιοποίηση και στον καταστροφικό αντίκτυπο που έχει στη ζωή του Έντουαρντ. Η Σούζαν επαναπροσδιορίζει το αρχέτυπο παρουσιάζοντας μια ψυχολογικά πολύπλοκη γυναίκα που διαμορφώνεται από το βάρος των κοινωνικών προσδοκιών, των προσωπικών επιλογών και των κρυφών συνεπειών των επιλογών της. Στον πυρήνα της, η Σούζαν ενσαρκώνει τη λύπη και την προδοσία τυλιγμένα σε ασάφεια, όλα αυτά ντυμένα με άψογο στιλ.
Selina Kyle (Zoë Kravitz) στο «The Batman» (2022)
Αν και η Anne Hathaway έφερε μια κομψή και λαμπερή προσέγγιση της Selina Kyle στο The Dark Knight Rises, η Zoë Kravitz αναμφισβήτητα κάνει το ρόλο δικό της στο The Batman. Από όσα έχουμε δει μέχρι στιγμής (ελπίζουμε πολλά περισσότερα στο μέλλον), η Selina της Kravitz είναι πονηρή χωρίς να είναι σκληρή, άγρια ανεξάρτητη και αβίαστα cool. Είναι μια πολύπλευρη femme fatale, είτε αυτό είναι η ικανότητά της να ξεγελάει όποιον την υποτιμά είτε η απρόβλεπτη συμπεριφορά της. Η γοητεία της δεν προέρχεται μόνο από τα νύχια της ή τις πολεμικές της ικανότητες, αλλά από το πώς πειράζει, προκαλεί και κρατάει τους πάντες – συμπεριλαμβανομένου του Bruce Wayne (Robert Pattinson), συνεχώς σε εγρήγορση.
Lorraine Broughton (Charlize Theron) στο «Atomic Blonde» (2017)
Η βραβευμένη με Όσκαρ Charlize Theron στην ταινία του David Leitch, είναι η Lorraine Broughton μια μυστική πράκτορας, από αυτές που δεν πρέπει να υποτιμήσουμε. Η ταινία διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και ακολουθεί μια μυστική πράκτορα που στέλνεται να ανακτήσει μια λίστα διπλών πρακτόρων πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Περιφέρεται σε έναν κόσμο προδοσίας με κοφτερό μυαλό και θανατηφόρες πολεμικές ικανότητες (ενώ παράλληλα εκπέμπει αβίαστη ψυχραιμία).Η Λορέιν σπάει τα παραδοσιακά καλούπια της μοιραίας γυναίκας, αλλά αυτό ακριβώς είναι που την κάνει ενδιαφέρουσα. Αντί να βασίζεται αποκλειστικά στην αποπλάνηση, συνδυάζει τη σωματική δύναμη με τη διάνοια και τη στρατηγική. Με πολλούς τρόπους, ανανεώνει το αρχέτυπο για τον 21ο αιώνα: σε αντίθεση με τις προηγούμενες μοιραίες γυναίκες που μπορεί να βασίζονταν περισσότερο στη γοητεία, ο κίνδυνος της Lorraine προέρχεται από την ικανότητα, την ακρίβεια και την αποφασιστικότητά της.
Vesper Lynd (Eva Green) στο «Casino Royale» (2006)
Στον κόσμο της κατασκοπείας και της κομψότητας, λίγες γυναίκες έχουν αφήσει τόσο ανεξίτηλο σημάδι όσο η Vesper Lynd. Υποδυόμενη από την Eva Green, η Vesper απέχει πολύ από ένα ακόμη κορίτσι του Bond. Είναι μια πρωτοπόρος που επαναπροσδιόρισε τη μοιραία γυναίκα σε μια σειρά όπου πάνταπαρουσιαζόταν με τις πιο αδρές πινελιές. Πίσω από το γυαλισμένο εξωτερικό της κρύβεται μια γυναίκα παγιδευμένη ανάμεσα στην αφοσίωση και την αγάπη, της οποίας τα μυστικά απειλούν να διαλύσουν τη συμμαχία τους. Μια σπουδή στις αντιφάσεις, η Vesper είναι σαγηνευτική αλλά και ευάλωτη, χειριστική αλλά και τραγική. Η συναισθηματική της σύγκρουση είναι μέρος της γοητείας της και, σε αντίθεση με πολλές μοιραίες γυναίκες που απολαμβάνουν την εξουσία, η Βέσπερ είναι μια φιγούρα που παρασύρεται από το καθήκον, την αγάπη και την απελπισία. Ηθικά διφορούμενη; Ναι, αλλά και σπαρακτικά ανθρώπινη.
Camilla Rhodes/Rita (Laura Harring) στο «Mulholland Drive» (2001)
Το Mulholland Drive του David Lynch έχει δύο αινιγματικές και αλληλένδετες γυναίκες – την Camilla Rhodes, τη γοητευτική και χειριστική ηθοποιό, και τη Rita, την ευάλωτη αμνήμονα με το μυστηριώδες παρελθόν. Μαζί, αντιπροσωπεύουν τις κατακερματισμένες ταυτότητες και τις πολύπλοκες πτυχές του αρχέτυπου της μοιραίας γυναίκας, με φόντο μόνο το Χόλιγουντ. Ενώ η Καμίλα ενσαρκώνει τη σαγηνευτική και επικίνδυνη μοιραία γυναίκα, η Ρίτα αντιπροσωπεύει τον διαλυμένο εαυτό, παγιδευμένο σε έναν ψυχολογικό λαβύρινθο επιθυμίας και σύγχυσης. Οι μοίρες τους, αναμεμειγμένες μεταξύ τους με τον τρόπο του Lynch, εξερευνούν θέματα κατακερματισμού της ταυτότητας, ψευδαίσθησης έναντι της πραγματικότητας, και το σκοτεινό υπογάστριο του Χόλιγουντ. Θα ήταν αδιανόητο να τις παραλείψουμε. Αυτές οι δύο δεν είναι απλώς χαρακτήρες αλλά διαρκείς ενσαρκώσεις της αποπλάνησης και του μυστηρίου, που έχουν εδραιωθεί ως δύο από τις πιο εμβληματικές μοιραίες γυναίκες του κινηματογράφου του 21ου αιώνα.
Η νύφη (Uma Thurman) στο «Kill Bill» (2003 – 2004)
Γνωστή και ως Beatrix Kiddo και υποδυόμενη από την υποψήφια για Όσκαρ Uma Thurman, η Νύφη είναι η ακαταμάχητη δύναμη πίσω από το έπος του Quentin Tarantino, Kill Bill. Ήταν κάποτε μέλος της ομάδας δολοφονιών Deadly Viper Assassination Squad, την οποία εγκατέλειψε για να ξεκινήσει μια νέα ζωή, μόνο και μόνο για να προδοθεί βάναυσα την ημέρα του γάμου της από τους πρώην συντρόφους της και τον αρχηγό τους, τον πρώην εραστή της Bill(David Carradine). Φυσικά, η Νύφη αναγεννάται από τις στάχτες με μια μοναδική αποστολή: την εν ψυχρώ εκδίκηση. Αν και η πεμπτουσία της μοιραίας γυναίκας – θανατηφόρα, σαγηνευτική και με μοναδικό γνώμονα την επιδίωξή της – η Νύφη είναι, επίσης, μια ανατροπή του τρόπου, καθώς οδηγείται από την αγάπη και την απώλεια, όχι από απλή χειραγώγηση ή σκληρότητα. Η σωματική της διάπλαση, η ακρίβεια, ο πολυδιάστατος χαρακτήρας της και η έντονη μητρότητα την καθιστούν μια από τις πιο αξιομνημόνευτες και ισχυρές μοιραίες γυναίκες του αιώνα, καθώς και ένα πραγματικό σύμβολο ανθεκτικότητας και λύτρωσης. Δεν είναι να απορεί κανείς που έγινε ένας από τους πιο αγαπημένους χαρακτήρες του Tarantino και της ιστορίας του κινηματογράφου.
Amy Dunne (Rosamund Pike) στο «Gone Girl» (2014)
Το « Gone Girl» του David Fincher, βασισμένο στο μπεστ σέλερ της Gillian Flynn, ερμηνεύει η Rosamund Pike σε μια καθοριστική για την καριέρα της, υποψήφια για Όσκαρ ερμηνεία, που έχει λίγο πολύ θέσει τα πρότυπα για τη σύγχρονη μοιραία γυναίκα. Αρχικά, η ιστορία φαίνεται απλή: Ο Nick Dunne(Ben Affleck) είναι η εικόνα ενός μπερδεμένου συζύγου μετά τη μυστηριώδη εξαφάνιση της γυναίκας του στην πέμπτη επέτειο του γάμου τους. Αλλά καθώς η ταινία ξετυλίγεται, η αλήθεια ανατρέπει την αφήγηση. Η αξέχαστη μοιραία γυναίκα του Φίντσερ -ή «Cool Girl», αν προτιμάτε- δεν είναι απλώς η επιτομή ενός δεξιοτέχνη χειριστή και απατεώνα- είναι γοητεία, εξυπνάδα και ψυχρός υπολογισμός σε ένα. Εν μέρει θύμα, εν μέρει κακοποιός, η Amy κρατάει το κοινό να μαντεύει κάθε της κίνηση και να αμφισβητεί τα πάντα – από τη θνητότητα μέχρι τους ρόλους των φύλων και το αν κάποιος θα πρέπει ποτέ ξανά να εμπιστευτεί πραγματικά το σύζυγό του. Κλείνει όλα τα κλασικά κουτάκια της μοιραίας γυναίκας… και μετά τα καταρρίπτει, αποδεικνύοντας ότι στη σύγχρονη μυθοπλασία, μια τόσο έξυπνη γυναίκα που χειραγωγεί μπορεί να είναι τόσο εικονική όσο και εντελώς τρομακτική.
