Ο κινηματογράφος πάντα υπήρξε καθρέφτης των φόβων μας. Από τον Ψυχρό Πόλεμο ως την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, τίποτα δεν στοιχειώνει τόσο τη συλλογική μας φαντασία όσο η εικόνα μιας λάμψης που καταπίνει τον ορίζοντα. Ο πυρηνικός πόλεμος δεν είναι απλώς ένα σενάριο καταστροφής, είναι μια ηθική εξίσωση για το πώς ο άνθρωπος χειρίζεται τη δύναμη που τον ξεπερνά. Αυτές είναι κατά τη γνώμη μας, οι πέντε καλύτερες ταινίες όλων των εποχών που τόλμησαν να κοιτάξουν κατάματα την αποκάλυψη και να την κινηματογραφήσουν.
Dr. Strangelove ή S.O.S Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα (1964)
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Η απόλυτη σάτιρα του Ψυχρού Πολέμου. Ο Κιούμπρικ, στο απόγειο της ειρωνικής του ευφυΐας, μετατρέπει την πιθανότητα πυρηνικής καταστροφής σε μαύρη κωμωδία γεμάτη παραλογισμό και στρατιωτική μανία. Ο Πίτερ Σέλερς, σε τριπλό ρόλο, οδηγεί την ταινία στα όρια του παραλογισμού, εκεί όπου ο κόσμος τελειώνει με γέλιο, όχι με κραυγή.
Γιατί να τη δεις: γιατί είναι τόσο επίκαιρη όσο και το 1964, και γιατί ο Κιούμπρικ κατάφερε να κάνει τον τρόμο, απολαυστικά γελοίο.
Threads (1984)
Σκηνοθεσία: Μικ Τζάκσον
Η πιο ωμή, ρεαλιστική και τρομακτικά ανθρώπινη απεικόνιση πυρηνικού πολέμου που έχει γυριστεί ποτέ. Γυρισμένη για το BBC, η ταινία παρακολουθεί τη διάλυση μιας αγγλικής πόλης μετά την πυρηνική επίθεση. Δεν έχει ήρωες, δεν υπάρχει σωτηρία, μόνο στάχτη, σιωπή και κοινωνική αποσύνθεση.
Γιατί να τη δεις: γιατί σε αφήνει μουδιασμένο, με τη βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρξει ποτέ “μετά”.
The Day After (1983)
Σκηνοθεσία: Νίκολας Μέγιερ
Η αμερικανική απάντηση στο Threads. Με 100 εκατομμύρια τηλεθεατές στην πρώτη του προβολή, το φιλμ συγκλόνισε τις ΗΠΑ και λέγεται ότι επηρέασε προσωπικά τον Ρόναλντ Ρήγκαν στις αποφάσεις του για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Ο ρεαλισμός της ταινίας δεν βασίζεται σε ειδικά εφέ, αλλά στην αίσθηση απώλειας μιας κοινωνίας που λιώνει εκ των έσω.
Γιατί να τη δεις: γιατί είναι περισσότερο ιστορικό ντοκουμέντο παρά ταινία, και γιατί σε κάνει να αναρωτηθείς πώς επιβιώνει μια χώρα όταν δεν υπάρχει πια πολιτισμός.
The War Game (1966)
Σκηνοθεσία: Πίτερ Γουάτκινς
Απαγορευμένη για σχεδόν 20 χρόνια από το BBC, το War Game είναι ένα ψευδο-ντοκιμαντέρ που δείχνει βήμα-βήμα πώς θα εξελισσόταν μια πυρηνική επίθεση στη Μεγάλη Βρετανία. Ρεαλιστική, πολιτικά φορτισμένη και κινηματογραφικά πρωτοποριακή, προκάλεσε πανικό στη δημόσια τηλεόραση και κέρδισε Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
Γιατί να τη δεις: γιατί παραμένει η πιο “επιστημονική” ταινία τρόμου που γυρίστηκε ποτέ.
Οπενχάιμερ (2023)
Σκηνοθεσία: Κρίστοφερ Νόλαν
Η σύγχρονη αφήγηση της δημιουργίας της πρώτης βόμβας, όχι ως ιστορικό γεγονός, αλλά ως φιλοσοφική κατάρα. Ο Νόλαν με την ψυχρή του τελειομανία, μετατρέπει τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, σε έναν νέο Προμηθέα που κλέβει τη φωτιά και καταστρέφει τον κόσμο.
Γιατί να τη δεις: γιατί μετά από έξι δεκαετίες ταινιών για το τέλος, είναι η πρώτη που μας ρωτά ευθέως: «Αξίζαμε ποτέ τη δύναμη που αποκτήσαμε;»
Από το Dr. Strangelove μέχρι τον Oppenheimer, το σινεμά δεν σταματά να φλερτάρει με το τέλος, ίσως γιατί μόνο μέσα από την τέχνη μπορούμε να το αντέξουμε. Ο πυρηνικός πόλεμος δεν είναι πια μια πιθανότητα, είναι μια ιδέα που κουβαλάμε μέσα μας, κάθε φορά που ανάβουμε το φως, ανοίγουμε μια οθόνη, ή πατάμε το κουμπί play.
