Παίρνοντας στα χέρια μου τα «Ημερολόγια Καρκίνου» της Audre Lorde δεν μπορούσα παρά να παραδεχτώ για άλλη μια φορά πόσο σημαντικό είναι μια έκδοση να είναι συνολικά τόσο άρτια. Είναι ένα βιβλίο που κυριολεκτικά χαίρεσαι να κρατάς και να ξεφυλλίζεις χάρη στην ποιότητά του χαρτιού του, της γραμματοσειράς του και της όλης αισθητικής του αλλά φυσικά και να διαβάζεις χάρη στη μετάφραση της Ισμήνης Θεοδωροπούλου και στην επιμέλεια της Βάσως Κυριαζάκου. Οι εκδόσεις ΚΕΙΜΕΝΑ έχουν ασχοληθεί ξανά με την Audre Lorde κυκλοφορώντας το 2023 το έργο της “Sister Outsider”, μια συλλογή δοκιμίων και ομιλιών, που αποτελεί ορόσημο για το φεμινιστικό κίνημα και στην οποία η Lorde καταπιάνεται με τον σεξισμό, τον ρατσισμό, την ομοφοβία, τις ταξικές διακρίσεις, τον ιμπεριαλισμό, τα τεχνάσματα με τα οποία το σύστημα στρέφει τους καταπιεσμένους τον έναν εναντίον στον άλλον.
Τα «Ημερολόγια Καρκίνου» αποτελούν μια αυτοβιογραφική καταγραφή του προσωπικού βιώματος της Lorde που νόσησε από καρκίνο του μαστού στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Σαφώς έχουν αλλάξει πολλά από τότε στην ιατρική αντιμετώπιση της ίδιας της ασθένειας αλλά όχι όσα σα θέλαμε ως προς την ορατότητα των γυναικών ασθενών. Η Lorde -συγγραφέας, ακτιβίστρια, μαύρη, λεσβία, μητέρα- έχοντας ως αφετηρία το προσωπικό της βίωμα κάνει ένα άνοιγμα και συγχρόνως κάλεσμα προς όλες τις γυναίκες και τις αγκαλιάζει για να αναλογιστούμε τη θνητότητά μας και σε τι μεταφράζεται αυτή μέσα σε έναν πατριαρχικό, καπιταλιστικό κόσμο.
Η Lorde επισημαίνει στην εισαγωγή της «Καθεμία από αυτές τις γυναίκες έχει τη δική της ιδιαίτερη φωνή να υψώσει, προκειμένου να μετατραπεί σε αυτό που πρέπει, μια γυναικεία κραυγή εναντίον όλων των καρκίνων που προλαμβάνονται αλλά και εναντίον όλων των κρυφών φόβων που επιτρέπουν σε αυτούς τους καρκίνους να ευδοκιμούν. Μακάρι αυτές οι λέξεις να λειτουργήσουν ενθαρρυντικά για άλλες γυναίκες, προκειμένου να κάνουμε λόγια και δράση την εμπειρία μας με τον καρκίνο και άλλες απειλές θανάτου, γιατί η σιωπή ποτέ δεν μας έφερε τίποτα της προκοπής. Πάνω απ’ όλα, μακάρι αυτές οι λέξεις να δώσουν έμφαση στις δυνατότητες να θεραπεύουμε τον εαυτό μας και στον πλούτο της ζωής για όλες τις γυναίκες».
H ποιήτρια Tracey Smith στον πρόλογο της γράφει για την Lorde: «Αντιμέτωπες με τα διακυβεύματα της ζωής και του θανάτου, δεν είμαι σίγουρη πόσες συγγραφείς -ή πόσες ανθρώπινες ψυχές- θα μπορούσαν να κάνουν το άλμα από την προσωπική επιβίωση στην επιβίωση και στην άνθηση του συλλογικού. Η Lorde όμως μπόρεσε, και το έκανε».
Τα «Ημερολόγια Καρκίνου» δεν απευθύνονται μόνο σε γυναίκες που νοσούν ή έχουν νοσήσει στο παρελθόν από καρκίνο. Απευθύνονται σε όλες και όλους που τους αφορά η θνητότητα. Συγχρόνως, σε όσες και όσους αναγνωρίζουν τη σωματική και ψυχική βία που έχουν υποστεί διαχρονικά τα μαύρα, θηλυκά, κουίρ και περιθωριοποιημένα με άλλους τρόπους σώματα. H Lorde υψώνει μια κραυγή οργής που συναντά τις κραυγές αλλά και τη σιωπή των σωμάτων αυτών και που ενώνεται μαζί τους απαιτώντας ορατότητα. «Γιατί η σιωπή και η αορατότητα πάνε χέρι χέρι με την ανημποριά» όπως υπογραμμίζει.
Η γλώσσα της, γλώσσα αιχμηρή και ταυτοχρόνως λυρική, κερδίζει τον αναγνώστη που συνειδητοποιεί ότι διαβάζει ένα κείμενο ολοζώντανο και παλλόμενο. Ένα κείμενο που δεν χαϊδεύει αυτιά για το πόσο βασανιστική είναι η περιπέτεια του καρκίνου -εν αντιθέσει με πολλές καμπάνιες ενημέρωσης που μιλούν για τον καρκίνο λες και είναι κάτι ανώδυνο, «Υπάρχει πολύ ροζ στις καμπάνιες ενημέρωσης», μου είχε πει παλιότερα κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξής μας η ηθοποιός Χρύσα Διαμαντοπούλου, επιζήσασα καρκίνου του μαστού. Η Lorde όμως ήξερε ότι η γνώση είναι δύναμη και πώς η αγάπη, η υποστήριξη και η αλληλεγγύη είναι θεραπεία. Σε ένα από τα πιο δυνατά σημεία του βιβλίου γράφει: «Αυτό που λέω είναι ότι η αγάπη των γυναικών με θεράπευσε».
