Στον κόσμο της μόδας, όπου η τελειότητα συχνά μεταφράζεται σε ψυχρότητα, ο Paolo Roversi επιμένει στο ατελές. Εκεί, στα «λάθη» του φωτός, στις θαμπές γραμμές και στις τυχαίες εκρήξεις χρώματος, βρίσκει την ψυχή της εικόνας. Στα εβδομήντα οκτώ του, ο Ιταλός φωτογράφος που εδώ και δεκαετίες ζει και εργάζεται στο Παρίσι, παραμένει ένας από τους τελευταίους ρομαντικούς της φωτογραφίας μόδας. Ένας τεχνίτης που μετατρέπει το στούντιο σε εργαστήριο θαυμάτων. Η πρόσφατη αναδρομική έκθεση του στο Palais Galliera στο Παρίσι, αλλά και η παρουσία του στη Pace Gallery της Νέας Υόρκης, υπενθύμισαν πως ο Roversi δεν ανήκει απλώς στην ιστορία του είδους. Είναι ένας ζωντανός θρύλος, ένας καλλιτέχνης που συνεχίζει να πειραματίζεται, να αμφισβητεί, να ονειρεύεται μέσα από το φακό. Το λεύκωμα Paolo Roversi που συνοδεύει την παριζιάνικη έκθεση, μοιάζει περισσότερο με ένα ημερολόγιο πειραματισμών παρά με καταγραφή έργου, γιατί ο Roversi δεν «παράγει» εικόνες, τις ανακαλύπτει.
Αυτοδίδακτος και επαναστάτης, κινείται από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 ανάμεσα στην εμπορική φωτογραφία και την καθαρή τέχνη, αμφισβητώντας τα όρια και των δύο. Όπως ο Irving Penn πριν από αυτόν, βρίσκει έμπνευση στους δημιουργούς που τολμούν: Galliano, Gigli, Yamamoto, Kawakubo. Οι φωτογραφίες του δεν είναι απλώς αποτυπώσεις ρούχων. Είναι εσωτερικά πορτρέτα, εξπρεσιονιστικά τοπία υφασμάτων και σωμάτων. Η ματιά του είναι τρυφερή και ειλικρινής, ποτέ εκμεταλλευτική. Το γυμνό για εκείνον δεν είναι έκθεση, αλλά αποκάλυψη.
Ο Roversi εργάζεται σχεδόν αποκλειστικά με Polaroid, ένας τρόπος φωτογράφησης που ευνοεί το τυχαίο, το ανολοκλήρωτο, το φευγαλέο. Οι φωτογραφίες του μοιάζουν να πάλλονται από μέσα, λουσμένες σ’ ένα διάχυτο φως που θυμίζει Ιμπρεσιονιστές. Οι γρατζουνιές, οι αστοχίες, τα καψίματα του φιλμ δεν αποτελούν ατέλειες αλλά σημάδια ζωής. Κάθε φωτογραφία είναι ένα πείραμα, μια αναμέτρηση ανάμεσα στην πρόθεση και στο απρόβλεπτο. «Κάθε εξέλιξη στη δουλειά μου ήταν αποτέλεσμα ενός ατυχήματος», έχει πει ο ίδιος.
Το στούντιό του, ένα διαχρονικό καταφύγιο στο Παρίσι, μοιάζει περισσότερο με θεατρική σκηνή παρά με εργαστήριο. «Χρειάζομαι να είμαι κλεισμένος σ’ ένα δωμάτιο, να νιώθω περικυκλωμένος», ομολογεί. Στο λεύκωμα, ο χώρος του εμφανίζεται σχεδόν άδειος, ένας τοίχος με ένα ριχτάρι, ένα ζευγάρι τακούνια που καθρεφτίζονται στο πάτωμα, το φως που μπαίνει διστακτικά από το παράθυρο. Εκεί, μέσα σε αυτό το μισοσκόταδο, γεννιούνται οι πιο αιθέριες μορφές της σύγχρονης φωτογραφίας μόδας.
Για τον Roversi, το στούντιο είναι «μια άδεια σκηνή, ένας χρόνος που δεν έχει ακόμη επινοηθεί». Εκεί σβήνουν οι εποχές, οι ώρες, οι κανόνες. Εκεί, η φωτογραφία επιστρέφει στην ουσία της, στην έκπληξη, στην ανακάλυψη, στο τυχαίο θαύμα. Οι σκιές του Man Ray, του Blumenfeld, της Julia Margaret Cameron και του Penn πλανώνται πάνω από το έργο του, σαν παλιοί φίλοι που ψιθυρίζουν συμβουλές από το σκοτάδι του θαλάμου. Τίποτα δεν είναι βέβαιο στις εικόνες του Paolo Roversi, κι ακριβώς γι’ αυτό παραμένουν ζωντανές. Κάθε φωτογραφία του μοιάζει να συνεχίζει να διαμορφώνεται μπροστά στα μάτια μας, σαν ένα όνειρο που αρνείται να τελειώσει.
