Η ήττα από τον Ερυθρό Αστέρα ήταν η τέταρτη του Παναθηναϊκού στη φετινή EuroLeague και ίσως η πιο ηχηρή. Όχι γιατί ήρθε απέναντι σε έναν ανώτερο αντίπαλο, αλλά γιατί φανέρωσε κάτι πιο βαθύ. Μια ομάδα που μοιάζει να μην πιστεύει πια σε αυτό που κάνει. Και κάπου εκεί, το βλέμμα στρέφεται αναπόφευκτα στον άνθρωπο που ορκίζεται πως έχει όλες τις απαντήσεις: τον Εργκίν Αταμάν.
Ο προπονητής που θέλει να είναι πρωταγωνιστής
Ο Τούρκος τεχνικός δεν είναι ένας απλός προπονητής. Είναι ένα brand. Ένας άνθρωπος που χτίζει αφήγημα γύρω από τον εαυτό του, που επιδιώκει να κυριαρχεί όχι μόνο στον πάγκο, αλλά και στον διάλογο γύρω από το παιχνίδι. Ο Εργκίν Αταμάν δεν φοβάται τη σύγκρουση, δεν αποφεύγει την κριτική, και συχνά την προκαλεί. Το στυλ του εκρηκτικό, θεατρικό, υπερβολικά σίγουρο έχει αποδειχθεί αρκετές φορές δίκοπο μαχαίρι. Όταν όλα πάνε καλά, ο Αταμάν εμπνέει, δημιουργεί ένταση, κάνει τους παίκτες να πιστεύουν ότι είναι ασταμάτητοι. Όταν όμως η ομάδα χάνει, αυτή η ίδια υπερβολή γίνεται προβληματική, μια σκιά που βαραίνει τα αποδυτήρια. Ο Παναθηναϊκός μετρά ήδη τέσσερις ήττες στη EuroLeague, αλλά το πιο ανησυχητικό είναι η εικόνα. Μια ομάδα βαριά, χωρίς συνοχή, χωρίς εναλλακτικό αγωνιστικό πλάνο, που μοιάζει να παίζει για να αποδείξει ότι ο προπονητής της έχει δίκιο. Και όταν μια ομάδα παίζει για το «εγώ» του κόουτς, έχει ήδη χάσει.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο αγωνιστικό
Οι τέσσερις ήττες του Παναθηναϊκού δεν έχουν να κάνουν μόνο με τακτική. Έχουν να κάνουν με ενέργεια, συνέπεια και συνοχή. Η ομάδα μοιάζει να χάνει το μυαλό της όταν πιέζεται, να μην έχει σταθερή δομή πίσω από τις επιθετικές εκρήξεις, και να μην διαθέτει καθαρή ιεραρχία μέσα στο παρκέ. Αυτά είναι στοιχεία που ορίζουν τον χαρακτήρα μιας ομάδας. Και ο χαρακτήρας, όσο κι αν βασίζεται στους παίκτες, διαμορφώνεται από τον προπονητή. Ο Παναθηναϊκός του Αταμάν φέτος παίζει με ρυθμό, αλλά όχι με διάρκεια. Παλεύει με πάθος, αλλά χωρίς έλεγχο. Διαθέτει βάθος στο ρόστερ, αλλά όχι ρόλους. Ο Τούρκος κόουτς, που έχει αποδείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί αστέρες και πίεση, δείχνει να παλεύει περισσότερο με τον εαυτό του παρά με τους αντιπάλους.
Η ψυχολογία του «πιστεύω και δεν ακούω»
Ο Αταμάν είναι, πάνω απ’ όλα, ψυχολογικός παίκτης. Πιστεύει πως το παιχνίδι κερδίζεται πρώτα στο μυαλό. Όμως, η ψυχολογία του ηγέτη μπορεί να λειτουργήσει και ως παγίδα. Ο Εργκίν Αταμάν μοιάζει να ζει ακόμη στο αφήγημα που τον έκανε θρύλο στην Εφές: “εγώ ξέρω, αφήστε με να το χειριστώ”. Αλλά ο Παναθηναϊκός δεν είναι Εφές, είναι ένας οργανισμός με διαφορετική κουλτούρα, με κοινό που απαιτεί αποτέλεσμα και όχι δικαιολογίες. Όταν δηλώνεις συνεχώς ότι “ξέρεις τι κάνεις”, δεν αφήνεις χώρο να ακούσεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Και όταν η αυτοπεποίθηση μετατρέπεται σε άμυνα, το πρόβλημα διογκώνεται. Η εικόνα του Αταμάν που χειροκροτεί ειρωνικά τους διαιτητές και μετά απορεί γιατί η ομάδα του χάνει τη συγκέντρωσή της, είναι χαρακτηριστική. Ο προπονητής δεν δείχνει ψυχραιμία, άρα δεν τη μεταδίδει.
Στη θεωρία, ο Παναθηναϊκός διαθέτει τα πάντα: δημιουργία, αθλητικότητα, σουτ, εμπειρία. Στην πράξη, τίποτα δεν δένει. Η επίθεση “σπάει” μετά το πρώτο σκριν, το spacing είναι φτωχό, και η άμυνα μετατρέπεται σε ζώνη πανικού στα κρίσιμα λεπτά. Ο Αταμάν δεν διαβάζει τα ματς, τα επιβάλλει. Επιμένει σε σχήματα που δεν λειτουργούν, δεν αξιοποιεί τους παίκτες που μπορούν να αλλάξουν τον ρυθμό, και αρνείται να δοκιμάσει κάτι έξω από το δικό του manual. Είναι σαν να έχει πείσει τον εαυτό του ότι η αλλαγή θα φανεί σαν αδυναμία.
Κι έτσι, οι ίδιες αστοχίες επαναλαμβάνονται με μαθηματική ακρίβεια. Αποτέλεσμα; Ναι, είναι ατυχία να σου τραυματιστούν οι ψηλοί στην αρχή της σεζόν. Αλλά η έλλειψη εμπιστοσύνης αφορά τους περιφερειακούς και εκεί δεν υπάρχει ιατρική δικαιολογία. Ο Τολιόπουλος δεν είναι εκτός γιατί είναι τραυματίας. Είναι εκτός γιατί ο Αταμάν δεν θέλει να χαλάσει τη ροή που νομίζει ότι έχει με το δίδυμο Σλούκα – Ναν. Όμως όταν ο Ναν έχει κακό βράδυ (δεύτερο στη σειρά) και ο Σλούκας πιεστεί, η ομάδα δεν έχει τρίτο χειριστή που να έχει παίξει ήδη 6-7 λεπτά για να μπει ζεστός. Και τότε φαίνεται η ομάδα “βαριά” και “άδεια”, ενώ θα μπορούσε να είναι απλώς μοιρασμένη.
Αυτό, για κάθε κανονικό προπονητή, σημαίνει: ανοίγω το rotation, βάζω πόδια, δοκιμάζω Έλληνες guards/forwards, ρίχνω λεπτά σε Τολιόπουλο – Καλαϊτζάκη – Ρογκαβόπουλο για να κρατήσω ζωντανό το σύνολο. Περισσότερα small-ball σχήματα με Χουάντσο– Μήτογλου, περισσότερη βοήθεια από τις πλευρές (Όσμαν, Γριγκόνις, Ρογκαβόπουλος) για να κλείσει το ριμπάουντ, πιο πολλά λεπτά σε Έλληνες που αντέχουν να τρέξουν. Ο Αταμάν κάνει το αντίθετο, συνεχίζει λες και το ρόστερ είναι υγιές. Οι ίδιοι παίζουν, οι ίδιοι κάνουν φάουλ, οι ίδιοι κουράζονται, οι ίδιοι φαίνονται εκτός ρυθμού κυρίως στο 4ο δεκάλεπτο. Αυτό δεν είναι “μεγάλος προπονητής που δεν πανικοβάλλεται”. Είναι προπονητής που δεν αναγνωρίζει ότι το ρόστερ του άλλαξε και συνεχίζει να παίζει τη σεζόν που είχε φανταστεί, και όχι αυτή που συμβαίνει.
Η επόμενη μέρα
Ο Παναθηναϊκός δεν χρειάζεται έναν προπονητή που θα φωνάζει περισσότερο, αλλά έναν που θα εμπνέει σιωπή και σταθερότητα. Ο Εργκίν Αταμάν μπορεί να το κάνει γιατί έχει το βιογραφικό, έχει την εμπειρία. Το ερώτημα είναι αν θέλει να το κάνει, ή αν προτιμά να μείνει πιστός στο ρόλο του “εκρηκτικού ήρωα” που δικαιώνεται στο τέλος. Η EuroLeague δεν περιμένει κανέναν. Και η γραμμή ανάμεσα στον ιδιοφυή και τον ξεπερασμένο είναι πιο λεπτή από ποτέ. Ο Αταμάν και ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος πρέπει να αποφασίσουν ποια πλευρά της θέλουν να φωτίσουν.
