«14χρονα παιδιά έρχονται και μου λένε “τι μπορούμε να κάνουμε, τι μπορούμε να κάνουμε;”, πράγμα που με κάνει πάντα τόσο χαρούμενη», λέει η Linder Sterling (κοινώς Linder), η διάσημη Βρετανίδα φεμινίστρια καλλιτέχνης της οποίας το έργο, είναι περισσότερο γνωστή για τα φωτομοντάζ της, χαρακτηρίζεται «ριζοσπαστικό». «Πώς ήταν;», με ρωτούν, σαν να ήταν πόλεμος. Θέλω απλώς να τους μαζέψω και να κάνουμε μια ακαδημία ή κάτι τέτοιο. Αλλά μπορούν να τα καταφέρουν, είναι όλοι τους έξυπνοι», λέει για τη Gen Z fan base της. Επί 50 χρόνια, η Linder υπήρξε μία από τις μεγάλες καλλιτέχνιδες της βρετανικής σκηνής, μεταμορφώνοντας την ποίηση του πανκ design σε έργα τέχνης που επαναπροσδιορίζουν προκλητικά τη γυναικεία εικόνα. Τα εμβληματικά έργα φωτομοντάζ της Linder προσκαλούν σε επαναξιολόγηση των συμβατικών αφηγήσεων, συνυφαίνοντας περίτεχνα τα νήματα του φεμινισμού και του μυστικισμού για να προτείνουν νέα παραδείγματα για το μέλλον.
Τα χρόνια του πανκ
Η πανκ αισθητική των φωτομοντάζ της είναι τόσο φρέσκια σήμερα όσο και τη δεκαετία του ’70, όταν η εμβληματική εικόνα ενός γυμνού γυναικείου κορμού με χείλη για στήθος και ένα ηλεκτρικό σίδερο στο κοσμούσε το εξώφυλλο του single Orgasm Addict των Buzzcocks . Μια λογοκριμένη εκδοχή της είναι η αφίσα του Danger Came Smiling, ο τίτλος δανεισμένος από ένα από τα post-punk άλμπουμ της ίδιας της Linder. Τόσο το πρωτότυπο άτιτλο χάρτινο κολάζ όσο και ένα lightbox του 2015 με τίτλο It’s the Buzz, Cock! αποτελούν μέρος της πρώτης αναδρομικής έκθεσης της Linder στο Λονδίνο.
Η Linder έγινε για πρώτη φορά γνωστή τη δεκαετία του 1970, μέσα στο δυναμικό τοπίο της πανκ και μετα-πανκ μουσικής, κερδίζοντας ευρεία αναγνώριση με το συγκρότημά της, Ludus, και για τα πρωτοποριακά εξώφυλλα των άλμπουμ της. Το φωτομοντάζ της για το εξώφυλλο του single «Orgasm Addict» των Buzzcocks το 1977 παραμένει ως μια από τις εμβληματικές εικόνες της βρετανικής πανκ σκηνής. Πέντε δεκαετίες αργότερα, η Linder είναι μια διεθνώς αναγνωρισμένη καλλιτέχνιδα που φημίζεται για την πολύπλευρη πρακτική της.
Τα περισσότερα από τα έργα είναι εκπληκτικά μικρά, καθώς ορίζονται από τα περιοδικά από τα οποία έχουν κοπεί. Αναμειγνύοντας τις αντιφατικές απεικονίσεις των γυναικών στα περιοδικά soft porn με εκείνες που απευθύνονται στις διαφημίσεις για τα τελευταία gadgets οικιακής χρήσης, τα όρια μεταξύ αντικειμενοποιημένων σωμάτων και ερωτικοποιημένων αντικειμένων θολώνουν. Σε πιο πρόσφατα έργα vintage gay πορνό φωτογραφίζεται με ακριβά αντικείμενα πολυτελείας, ενώ μια άλλη σειρά χρησιμοποιεί γερμανικές εικόνες της δεκαετίας του 1930 για να συνδέσει τη γοητεία των εξιδανικευμένων εικόνων του σώματος και την επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες με τη φασιστική αισθητική. Ο κίνδυνος ήρθε χαμογελώντας, έχετε προειδοποιηθεί!
Η ποιητική διαμαρτυρία
Το ταξίδι της Linder είναι ένα ταξίδι αδιάκοπης εξερεύνησης, που επιχειρεί σε τομείς τόσο διαφορετικούς όσο η μόδα, η μουσική, η περφόρμανς, τα αρώματα, τα υφάσματα και ο κινηματογράφος. Πέρα από την ακατέργαστη και εκρηκτική ενέργεια της punk αισθητικής, το καλλιτεχνικό της όραμα διαπνέεται από ένα πλούσιο μωσαϊκό επιρροών που εκτείνεται στη θρησκευτική τέχνη, τον υπερρεαλισμό, τον μυστικισμό, την πορνογραφία και το μεταβαλλόμενο τοπίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το έργο της χαρακτηρίζεται από την καυστική και μερικές φορές εξωφρενική αίσθηση του χιούμορ της. Η Linder έχει χρησιμοποιήσει το φωτομοντάζ καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της. Δουλεύοντας με ιατρικό νυστέρι, αξιοποιεί τη βίαιη και δημιουργική δύναμη της κοπής για να τεμαχίσει, να αναδιαμορφώσει και να ξεφουσκώσει με κωμικό τρόπο την εμπορική αναπαράσταση των έμφυλων προτύπων και των σεξουαλικών ταυτοτήτων.
Βασιζόμενη συχνά σε εικόνες του σώματος, η Linder εκθέτει τα βαρύγδουπα στερεότυπα που επιβάλλονται και στα δύο άκρα του φάσματος των φύλων και την εξέλιξή τους με την πάροδο του χρόνου. Στις εντυπωσιακές σειρές φωτογραφιών της, όπως η SheShe (1981), η Linder φαίνεται να παίρνει διάφορες σατιρικές γυναικείες περσόνες για να περιηγηθεί στις έννοιες της προσωπικής εφεύρεσης και στις επιτελεστικές διαστάσεις της ταυτότητας. Επικαλούμενη την αρχική ουσία της γοητείας, μια ισχυρή συγχώνευση γοητείας και μαγείας, το έργο της Linder δίνει μια χιουμοριστική και αιχμηρή φεμινιστική κριτική. Στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής της πρακτικής βρίσκεται μια βαθιά ενασχόληση με την ποιητική της διαμαρτυρίας, στην οποία η καλλιτεχνική έρευνα συμπλέκεται άψογα με τη ριζοσπαστική σκέψη. Οι αναδρομικές εκθέσεις έχουν να κάνουν με την αναδρομή στο παρελθόν, αλλά μπορούν επίσης να κρατήσουν έναν καθρέφτη για το μέλλον. Στη δεκαετία του ’70 το πανκ τα έβαλε με το κατεστημένο και έκανε ή καλύτερα φανέρωσε πόσο οπισθοδρομικό ήταν το κοινωνικο, οικονομικό και πολιτικό σύστημα. Το πανκ είναι νεκρό, ζήτω το πανκ!
Για του τυχερούς που θα βρίσκονται στο Λονδίνο μέχρι της 5 Μαϊου αξίζει να δείτε την έκθεση της Linder στην Hayward Gallery.
