Τα SUV γεμίζουν τους δρόμους μας όχι απλώς με παρουσία, αλλά με όγκο. Τα τελευταία χρόνια, τα αυτοκίνητα γίνονται σταθερά μεγαλύτερα, ψηλότερα και πιο βαριά. Αυτό δεν είναι μια απλή σχεδιαστική τάση της αυτοκινητοβιομηχανίας, είναι μια αλλαγή που επηρεάζει την υγεία, την ασφάλεια και την καθημερινότητα όλων μας. Παγκοσμίως, σχεδόν το μισό της αγοράς κατευθύνεται πλέον σε οχήματα που καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο στον δρόμο και στα δεδομένα. Η “διόγκωση” της αυτοκίνησης δεν είναι ακίνδυνη. Όπως επισημαίνουν ερευνητές που μελετούν τη σχέση μεταφορών και δημόσιας υγείας, όσο τα αυτοκίνητα μεγαλώνουν, τόσο πολλαπλασιάζονται οι επιπτώσεις τους.
Το πρώτο και πιο καθαρό πρόβλημα είναι η ασφάλεια. Τα SUV, με τις ψηλές και βαριές μπροστινές επιφάνειες, είναι σαφώς πιο επικίνδυνα για πεζούς και ποδηλάτες. Μελέτες έδειξαν ότι η πιθανότητα θανάτου ενός πεζού αυξάνεται κατά 44% αν τον χτυπήσει SUV αντί για συμβατικό αυτοκίνητο. Το νούμερο είναι ωμό και δύσκολο να αγνοηθεί. Στις ΗΠΑ, η αντικατάσταση των SUV με μικρότερα οχήματα θα έσωζε περίπου 1.700 ζωές και σοβαρούς τραυματισμούς κάθε χρόνο.
Το δεύτερο ζήτημα είναι πιο αθόρυβο αλλά το ζούμε καθημερινά. Οι πόλεις δεν μεγαλώνουν. Τα αυτοκίνητα όμως ναι. Το φαινόμενο έχει ήδη αποκτήσει όνομα και λέγεται carspreading. Από το 2010 μέχρι σήμερα, τα νέα αυτοκίνητα στην Ευρώπη γίνονται κατά μέσο όρο μισό εκατοστό πιο φαρδιά κάθε χρόνο. Όταν όμως ο δρόμος έχει συγκεκριμένο όριο, το επιπλέον πλάτος αφαιρείται από κάπου. Συνήθως από τον χώρο των πεζών και των ποδηλατών. Και αυτό δεν είναι απλώς θέμα άνεσης. Είναι θέμα δημόσιας υγείας. Κάθε μέτρο που χάνεται από το περπάτημα και την ποδηλασία σημαίνει χαμένη φυσική δραστηριότητα, χαμένες ευκαιρίες για λιγότερη ρύπανση και πιο υγιείς πόλεις.
Το τρίτο σημείο είναι το περιβαλλοντικό. Ακόμη και τα ηλεκτρικά SUV, τα οποία θεωρούμε “καθαρά” , παράγουν σημαντικά βάρη μικροσωματιδίων από ελαστικά και φρένα, ακριβώς επειδή είναι τόσο βαριά. Έτσι, ακόμη και χωρίς καυσαέρια, η συνολική ρύπανση στον αστικό αέρα δεν μειώνεται στον βαθμό που νομίζουμε. Τι μπορεί να γίνει; Κάποιες πόλεις έχουν ήδη ξεκινήσει να αντιδρούν. Το Παρίσι έχει τριπλασιάσει τα τέλη στάθμευσης για SUV στο κέντρο. Πόλεις σε Γερμανία και Γαλλία ακολουθούν το ίδιο μοτίβο. Όσο μεγαλύτερο το όχημα, τόσο μεγαλύτερο το κόστος χρήσης του δημόσιου χώρου.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν και εθνικές λύσεις. Αλλαγές στη φορολογία με βάση το βάρος και το μέγεθος, κίνητρα για την αγορά μικρότερων οχημάτων, επένδυση σε μέσα μεταφοράς που δεν καταλαμβάνουν τον μισό δρόμο. Κανείς δεν λέει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά χρειάζονται μεγάλο αυτοκίνητο. Αλλά όταν τα μισά νέα οχήματα είναι SUV, το θέμα δεν είναι ανάγκη είναι τάση. Και αυτή η τάση έχει συνέπειες. Αν θέλουμε πιο ασφαλείς, βιώσιμες και ανθρώπινες πόλεις, πρέπει να ξανασκεφτούμε τις διαστάσεις των επιλογών μας. Κυριολεκτικά. Τα αυτοκίνητα μπορεί να μεγαλώνουν. Αλλά ο δημόσιος χώρος δεν μπορεί να συνεχίσει να μικραίνει.
