Στην Ελλάδα του 2025, οι γονείς ακόμα πιστεύουν ότι το παιδί τους «είναι καλό παιδί, απλώς συναναστρέφεται λάθος παρέες». Το πρόβλημα είναι ότι οι λάθος παρέες… έχουν 5G. Καλωσήρθατε στην εποχή όπου η εφηβική βία δεν χρειάζεται ούτε αφορμή ούτε σκοτάδι. Μόνο μπαταρία. Και ένα παιδί πρόθυμο να γίνει ο Ταραντίνο του προαυλίου. Η ελληνική εκδοχή της ενηλικίωσης έχει αλλάξει. Παλιά, τα παιδιά έκλεβαν τσιχλόφουσκες. Τώρα κλέβουν την αξιοπρέπεια του άλλου, την κάνουν βίντεο και μαζεύουν σχόλια του τύπου «🔥🔥 bro». Και κάπου ανάμεσα στους διαδρόμους των σχολείων, στα παγκάκια, στα group chats με ονόματα όπως SkullBreakerzGR, γεννιέται η νέα ελληνική συμμορία. Η ψηφιακή παρέα που ψάχνει επεισόδιο για να ανεβάσει engagement. Όχι συνείδηση. Engagement.
Μέσα στο χάος, το σχολείο προσπαθεί να παραμείνει εκπαιδευτικός θεσμός, ενώ φέρεται σαν να είναι call center του ΟΑΕΔ. Ο καθηγητής δεν ξέρει αν πρέπει να κάνει μάθημα, να διαχωρίσει παιδιά που πλακώνονται ή να κατεβάσει την εφαρμογή “Πως να σταματήσεις καυγά σε 30 δευτερόλεπτα” από το App Store. Οι ψυχολόγοι; Υπάρχει ένας για τέσσερα σχολεία και μισή ψυχολόγος για το πέμπτο. Πας να κλείσεις ραντεβού και έχει διαθεσιμότητα τον Οκτώβριο του 2031. Και μετά αναρωτιόμαστε “μα γιατί αυξάνεται το bullying;”
Γιατί, αγαπητή μου κοινωνία, έχουμε παρατήσει το σχολείο να κάνει τη δουλειά του εκπαιδευτικού, του αστυνομικού, του κοινωνικού λειτουργού, και του security.
Ο γονιός σήμερα είναι σαν smart phone με 4% και χωρίς φορτιστή. Δουλειά, πίεση, πρωινή κίνηση, απογευματινό άγχος, μηνύματα από το σχολείο και μετά μια φράση- mantra: «Άσε με λίγο ήσυχο, έχω δουλειά.» Το παιδί στο δωμάτιο βλέπει τρία βίντεο “street fights in Athens”, δύο “πώς να μην φοβάσαι σε καυγά” και ένα “πως να κάνεις κάποιον να σε σέβεται σε 10 δευτερόλεπτα”. Ο κόσμος του παιδιού δεν διαμορφώνεται από την οικογένεια. Διαμορφώνεται από ένα feed που αποφασίζει τι είναι σκληρότητα, τι είναι χιούμορ, τι είναι “μαγκιά”. Και το χειρότερο; Κανείς δεν ξέρει ότι το feed είναι ο νέος γονιός.
Στην έκρηξη της παιδικής βίας, η Πολιτεία αντιδρά με την γνωστή συνταγή: Ανακοίνωση, Καταδίκη, Μικρή παύση, Λήθη. Στην Ελλάδα, τα προβλήματα δεν λύνονται. Ξεχνιούνται μέχρι να ξανασκάσουν στο timeline μας. Και φυσικά, όταν μιλάμε για παιδική-εφηβική παραβατικότητα, πετάμε την πιο κλασική ατάκα του πολιτικού συστήματος: «Θα εφαρμοστεί αυστηρό το πλαίσιο.» Ποιο πλαίσιο; Το ίδιο πλαίσιο που θέλει ενσυναίσθηση, ψυχολόγους, κοινωνική στήριξη και παιδαγωγική λειτουργία — αλλά χρηματοδοτεί μόνο βαφή αιθουσών και κάτι tablets που κανείς δεν χρησιμοποιεί.
Γιατί γίνεται όλο αυτό; Γιατί η ανήλικη εγκληματικότητα στην Ελλάδα έχει γίνει είδος περιεχομένου. Αν έχει ντράμα, φωνές και δημόσιο εξευτελισμό, είναι ήδη viral. Οι έφηβοι είναι μικροεκδότες της ζωής τους, που χρειάζονται πάντα ένα επεισόδιο. Και όταν η κοινωνία τους μαθαίνει ότι η δύναμη βρίσκεται στο “ποιον πατάς” και όχι στο “ποιον βοηθάς”… ε, μετά μη ρωτάμε γιατί βγαίνει ο μικρός 14χρονος με ύφος “έχω δει όλα τα επεισόδια του Peaky Blinders και νιώθω έτοιμος”.
Η ανήλικη βία δεν είναι “παιδιά που ξεφεύγουν”. Είναι ενήλικες που απουσιάζουν. Είναι σχολεία που τρέχουν λαχανιασμένα, γονείς εξαντλημένοι, και μια Πολιτεία που πιστεύει ότι η κοινωνική πολιτική είναι εμπορική διαφήμιση της πρωτοχρονιάς. Αν θέλουμε λιγότερη βία στα σχολεία, πρέπει να σταματήσουμε να παράγουμε βία ως κοινωνία. Αν θέλουμε λιγότερο bullying στα παιδιά, πρέπει να σταματήσουμε να κάνουμε bullying ο ένας στον άλλον. Αν θέλουμε τα παιδιά να σέβονται… πρέπει να μάθουμε πρώτα να τα σεβόμαστε.
Η νέα γενιά δεν γεννήθηκε βίαιη. Την κάναμε βίαιη από παραμέληση, από αφέλεια, από κόπωση, από άγνοια. Αν θέλουμε να μειώσουμε τη βία στα παιδιά, πρέπει να κάνουμε κάτι που οι ενήλικες δυσκολεύονται να κάνουν. Να μεγαλώσουμε. Μέχρι τότε, θα “σοκαριζόμαστε” κάθε εβδομάδα, λες και δεν φτιάχνουμε εμείς το περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά μεταμορφώνονται σε κάτι που δεν θα έπρεπε να γίνουν ποτέ.
Καθρέφτες μας.
