Άρτεμις Λαμπίρη: Τα σώματα των άλλων είναι οι καθρέφτες μας

Η νέα δουλειά της χορογράφου Άρτεμις Λαμπίρη με τίτλο «Απέναντι» που θα παιχτεί για μόνο πέντε παραστάσεις στο PalmTree MCA, από τις 6 έως τις 10 Μαρτίου, επιχειρεί να καταρρίψει τα λεκτικά στερεότυπα συστήνοντάς μας από την αρχή την έννοια των λέξεων. Μέσα από ένα ντουέτο η χορογράφος διερευνά τη χωρική συνθήκη που καθορίζει δύο σώματα αποτελώντας την αρχή κάθε δράσης. Μόνο που εδώ τα σώματα, αν και τοποθετούνται Απέναντι στον περιβάλλοντα χώρο, εκτός της αντιπαράθεσης, ενώνονται για να διαχωριστούν εκ νέου και να επαναπροσδιοριστούν μέσα από τη ματιά του άλλου. Τελικά, τι συμβαίνει όταν δυο σώματα τοποθετηθούν Απέναντι το ένα από το άλλο;

Πώς γεννήθηκε η ιδέα της παράστασης «Απέναντι»;

Όταν γεννήθηκε το δεύτερο παιδί μου, αποφάσισα σε αυτό το πλασματάκι που καθόριζε τα πάντα γύρω και μέσα μου να της δώσω πιπίλα. Την πρώτη φορά που την είδα να κοιμάται απέναντι μου και όχι πάνω στο στήθος μου, σκέφτηκα πως πρώτη φορά τη βλέπω να είναι αντίκρυ μου και όχι βέβαια με στοιχεία αντιπαράθεσης αλλά με μια τρυφερότητα που με συγκλόνισε. Ήταν τόσο έντονο το συναίσθημα που την έβλεπα γαλήνια απέναντί μου που σκέφτηκα πως μία λέξη την οποία έχουμε συνδυάσει με κάτι αρνητικό μπορεί και να είναι μια μικρή στιγμή αιωνιότητας όπως είναι η αγάπη που νιώθει μια μητέρα για το παιδί της όταν το βλέπει να κοιμάται. Αυτή ήταν η πρώτη στιγμή που μου γεννήθηκε η ιδέα του «Απέναντι».

Το προσωπικό βίωμα είναι κάτι που σε επηρεάζει; Η τέχνη σου γεννιέται μέσα από τη ζωή σου;

Εξ ορισμού οι άνθρωποι επηρεάζονται από όσα ζουν και τους συμβαίνουν. Είμαστε οι στιγμές μας που λίγο μετά γίνονται μνήμες. Κάτι μένει μέσα μας. Κάτι φωλιάζει και ανάλογα με το πόσο μας έχει αγγίξει ανακαλείται ή απομονώνεται. Στους καλλιτέχνες θα τολμούσα να πω πως αυτό είναι η κινητήρια δύναμη. Είναι η ανάγκη να μετατοπίσεις τη μνήμη σου και τα ένστικτα που γεννιούνται σε κάτι που ανάλογα με την τέχνη που υπηρετείς τους δίνεις και μορφή. Μπορεί οι χρόνοι να είναι μεταγενέστεροι ή το βίωμα να έχει μεταμορφωθεί σε κάτι άλλο, ακόμα και να είναι συνδυασμός πραγμάτων αλλά αυτό που νιώθουμε βαθιά στη ψυχή μας είναι ζωντανό όπως ζωντανή είναι και η τέχνη. Για αυτό και τα έργα τέχνης δεν είναι ποτέ στατικά και απόλυτα αλλά συνομιλούν με το κοινό και τους δημιουργούς στο διηνεκές. Τις περισσότερες φορές η αφορμή μιας δουλειά μου είναι κάτι προσωπικό. Μια στιγμή που γίνεται δική μου και θέλω να τη μοιραστώ.

Τι συμβαίνει όταν δυο σώματα στέκονται απέναντι;

Αναλόγως τους λόγους που βρίσκεται ο ένας απέναντι από τον άλλον. Αναλόγως αν ποτέ αυτά τα σώματα μοιράστηκαν ένα σώμα και χωρίστηκαν αφού πρώτα είχαν σμίξει. Το σώμα έχει δικούς του κώδικες επικοινωνίας. Κάτι που νιώθουμε και μας έχει σημαδέψει επανέρχεται ως σωματική αντίδραση κάθε φορά που βιώνουμε κάτι αντίστοιχο. Όταν πέθανε η μαμά μου αλλά και πιο πριν όταν μάθαμε πως έχει καρκίνο το σώμα μου αντέδρασε με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο.  Το στομάχι μου και άλλα σημεία του σώματός μου ανταποκρίθηκαν δυσάρεστα. Πονούσε η ψυχή μου και αυτό το αφουγκράστηκε το σώμα μου. Έκτοτε, κάθε φορά που κάτι δυσάρεστο μου συμβαίνει το σώμα μου έχει την ίδια αντίδραση. Το ίδιο σφίξιμο και την ίδια αγωνία. Σχεδόν, το περιμένω να συμβεί γιατί το σώμα ξέρει, γνωρίζει και μας μιλά. Όταν λοιπόν δυο σώματα στέκουν απέναντι έχει σημασία αν γνωρίζονται και τι έχουν μοιραστεί.

Κι όταν σμίγουν τα σώματα;

Εννοείς από επιθυμία; Ε, τότε έχουμε πυροτεχνήματα. Βέβαια υπάρχουν και επώδυνα αγγίγματα. Επαφές που πονούν. Τα σώματα μπορούν να γίνουν βίαια όταν οι ψυχές είναι σκοτεινές. Μπορεί να γίνουν αδιάκριτα ή αμήχανα. Όταν όμως σμίγουν από έρωτα και αρχίζουν οι ταχυπαλμίες και οι φλέβες να χτυπούν τότε τα σώματα είναι ανίκητα.

Με ποιο τρόπο επηρεαστήκατε από τα έργα της Marina Abramović, και του Leonardo da Vinci;

Αυτό που με ιντρίγκαρε με τον Da Vinci ήταν το στοιχείο της παραμόρφωσης που συναντάμε στα πορτρέτα του, κυρίως τα λιγότερο γνωστά. Τα πρόσωπα είναι παραμορφωμένα κι εγώ αυτό που είδα ήταν ότι οι άλλοι άνθρωποι λειτουργούν σαν καθρέφτες μας. Για αυτό και ανάλογα με ποιον κοιτούμε αλλάζει το σώμα μας όψη. Επηρεάζει ο απέναντι το σώμα μας. Όταν εγώ κοιτάζω εσένα μπορεί να δω αυτό που εγώ θέλω. Να καθρεφτίσω τη δική μου ανάγκη και προσδοκία και με το πέρασμα του χρόνου αυτό να αλλάξει. Αλλάζουμε οι άνθρωποι και μαζί και τα σώματά μας. Έχει να κάνει με την αντικειμενική εικόνα του άλλου και αυτή που εσύ σχηματίζεις. Και για να επιστρέψουμε στον έρωτα πόσες φορές δεν εθελοτυφλούμε βλέποντας τον άλλον όπως θα θέλαμε να είναι και όχι όπως στα αλήθεια είναι. Σχετικά, με την Abramović θυμάσαι το έργο της με ένα πολύ μακρύ τραπέζι όπου διάφοροι άνθρωποι κάθονταν απέναντί της για ένα τέταρτο και κοιταζόντουσαν. Επίσης στα πιο πρώιμα έργα της που ήταν μαζί με τον Ulay (Frank Uwe Laysiepen) στέκονταν απέναντι ο ένας από τον άλλο και χτυπούσαν τα σώματά τους μέχρι να πέσουν κάτω και να μην αντέχουν. Αυτές οι περφορμανς με επηρέασαν αρκετά και για αυτό υπάρχουν και αναφορές στο έργο μου.