Στα 40 χρόνια πορείας του (1983-2023), το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) έχει καταφέρει να εδραιώσει τη θέση του ως το κορυφαίο ερευνητικό κέντρο στη χώρα μας. Αυτή την –καθόλου δεδομένη– διαδρομή, με τα επιτεύγματα αλλά και τις αποτυχίες της, επιχειρεί να εξιστορήσει η έκδοση ΙστωρΙΤΕ. Με αφετηρία το 1983, τότε που εμφανίστηκε στην επιστημονική ζωή του τόπου μας ως Ερευνητικό Κέντρο Κρήτης (ΕΚΕΚ), ο τόμος μάς οδηγεί έως το σήμερα, όπου το ΙΤΕ αποτελείται πλέον από δέκα Ινστιτούτα, τρεις Δομές και περισσότερους από 1.600 εργαζόμενους, σε οχτώ διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας.
Για την εκπόνηση της ιστορικής αυτής μελέτης, συγκροτήθηκε εκ του μηδενός το Αρχείο ΙΤΕ υπό τη διεύθυνση της Τζελίνας Χαρλαύτη, διευθύντριας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ. Μέσα από ενδελεχή έρευνα, συλλέχθηκαν αρχειακά έγγραφα από τα επιμέρους Ινστιτούτα και Δομές, καθώς και από προσωπικές συλλογές των ιδρυτικών στελεχών του ΙΤΕ, συγκεντρώθηκαν χιλιάδες δημοσιεύσεις από τον εγχώριο και διεθνή Τύπο σχετικές με το Ίδρυμα, και οργανώθηκαν συνεντεύξεις τόσο με τους πρωτεργάτες του πρωτοποριακού αυτού εγχειρήματος όσο και με εν ενεργεία μέλη της κοινότητάς του. Το ογκώδες αρχείο αποτέλεσε την πηγή για τον εν λόγω τόμο, για τον οποίον εργάστηκε μια ερευνητική και συγγραφική ομάδα 19 ιστορικών με την επιστημονική εποπτεία του Σπύρου Τζόκα και του Τέλη Τύμπα.
Πέρα από επετειακός τόμος, το ΙστωρΙΤΕ αποτελεί μια σπονδυλωτή μελέτη που φιλοδοξεί να αναδείξει στο σύνολό της την πρόοδο του ΙΤΕ στην επιστήμη, την έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία, εντός και εκτός εθνικών συνόρων.
Το ΙΤΕ μέσα από τα λόγια του Νεκτάριου Ταβερναράκη:
«Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και
πρωτοφανείς παγκόσμιες προκλήσεις, η σημασία της επιστημονικής έρευνας
για το μέλλον της ανθρωπότητας δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Η πρώτη αποτελεί
ουσιαστικό μοχλό για την ανάπτυξη και την πρόοδο της δεύτερης, και είναι η
οδός που θα μας οδηγήσει σε ένα πιο ασφαλές μέλλον.
Σήμερα, έπειτα από τέσσερις δεκαετίες επιτυχιών και διακρίσεων, το ΙΤΕ, αντα-
ποκρινόμενο στις προκλήσεις του μέλλοντος, συνεχίζει να αναπτύσσεται και να
εξελίσσεται με την ίδια προσήλωση και όραμα: να παραμείνει φάρος επιστημονι-
κής αριστείας και τεχνολογικής καινοτομίας.
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά το προσωπικό του Ιδρύματος για την αφοσίωση
και το έργο τους. Χάρις σε εκείνους και εκείνες, το ΙΤΕ συγκαταλέγεται σήμερα με-
ταξύ των σημαντικότερων ερευνητικών ιδρυμάτων στην Ευρώπη. Η επιτυχία αυ-
τή οφείλεται στη συλλογική προσπάθεια των ανθρώπων μας, που αποτελούν την
καρδιά του Ιδρύματος και εργάζονται αδιάκοπα για να διασφαλίσουν ότι το Ίδρυ-
μα παραμένει στην αιχμή της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης και προ-
όδου. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους συγγραφείς του παρόντος τόμου, των οποίων
η πολύτιμη συμβολή κατέστησε δυνατή την υλοποίησή του.
Καθώς το ΙΤΕ συνεχίζει την πορεία του προς το μέλλον, η δέσμευσή μας στην
επιστημονική αριστεία και στην κοινωνική ευθύνη παραμένει αμείωτη. Θέλω να
ευχαριστήσω όλους και όλες που έχουν συμβάλει στην επιτυχία αυτή και να καλέ-
σω νέους ερευνητές, επιστήμονες και συνεργάτες να συμμετάσχουν στη σπουδαία
αυτή αποστολή!»
Περισσότερα:
Ιστορία της Επιστήμης
ΙστωρΙΤΕ/FORTHistory
Επιστημονική επιμέλεια:
Σπύρος Τζόκας, Τέλης Τύμπας
Εκδόσεις: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Από τα πρώτα του βήματα, το ΙΤΕ αποτέλεσε ένα πρωτοπόρο εγχείρημα για τα δεδομένα της Ελλάδας, βασισμένο σε ένα πρωτοποριακό μοντέλο που συνδυάζει την ακαδημαϊκή έρευνα με την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία.
