Ο Μελέτης Ηλίας είναι ένας από τους πιο αναγνωρισμένους ηθοποιούς της γενιάς του. Είναι ιδιαίτερα ταλαντούχος και υποδύεται με τεράστια επιτυχία τον κάθε ρόλο που του δίνεται, ενώ έχει καταφέρει να συνεργαστεί με πολύ σπουδαίους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Με αφορμή την περιοδεία της τραγωδίας του Σοφοκλή «Αντιγόνη», σε σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη στην οποία πρωταγωνιστεί στο ρόλο του Κρέοντα, ο ηθοποιός μας μιλά για την πορεία του στο θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, καθώς και για τις προκλήσεις και τις χαρές που συνοδεύουν την υποκριτική τέχνη. Γεννημένος στις 2 Μαρτίου 1980 στην Αθήνα, ο Μελέτης Ηλίας σπούδασε στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» και από τότε έχει διαγράψει μια αξιοσημείωτη πορεία στον χώρο της υποκριτικής. Έχει συμμετάσχει σε πλήθος θεατρικών παραστάσεων, τηλεοπτικών σειρών και κινηματογραφικών ταινιών, ενώ από το 2018 διδάσκει υποκριτική στη δραματική σχολή Ίασμος.
– Η νέα γενιά που περνά ατελείωτες ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γνωρίζει, καταλαβαίνει τη θυσία της Αντιγόνης;
Κοίτα, η Αντιγόνη είναι ένα διαχρονικό σύμβολο που η νέα γενιά πιστεύω ότι την αντιλαμβάνεται ως πρότυπο επανάστασης και προάσπισης ιδανικών. Η Αντιγόνη θυσιάζεται για τα ιδανικά της, αμφισβητώντας ευθέως την εξουσία του άρχοντα. Η αξία της θυσία της εμπνέει ακόμη και σήμερα και η νέα γενιά βλέπει στην Αντιγόνη, το πνεύμα που αμφισβητεί την εξουσία.
– Ο Κρέοντας είναι ο αυταρχικός ηγέτης που δομεί την άσκηση της εξουσίας του πάνω στον άξονα εξουσία- υπακοή- απόλυτος έλεγχος. Είναι πρόκληση για εσάς αυτός ο ρόλος;
Οποιοσδήποτε ρόλος του αρχαίου ρεπερτορίου είναι για έναν ηθοποιό ένα μεγάλο μάθημα και η τριβή μας με τέτοιους ρόλους, μας προσθέτει εμπειρίες. Ο Κρέοντας δεν δέχεται αμφισβήτηση της εξουσίας του, και μέσα από τον ρόλο προσπαθώ να καταλάβω τη διάβρωση που δημιουργεί η εξουσία σε έναν άνθρωπο – το βλέπουμε και γύρω μας δυστυχώς – που ξεκινάει με καλές προθέσεις αλλά καταλήγει σε μία τυφλή υποταγή στους νόμους και στη τυπολαγνεία. Ο Κρεόντας είναι ένας ρόλος που το ταξίδι του από την αρχή του έργου είναι αυτό της πτώσης. Η Ύβρις διαδέχεται τη Νέμεσις και ο αυταρχικός άρχοντας όταν έρχεται στην δυσάρεστη θέση να καταλάβει τι πραγματικά συμβαίνει είναι πια πολύ αργά. Η εξουσία του και ο οίκος του των Λαβδακιδών, αποδεκατίζεται ως αποτέλεσμα της άκαμπτης στάσης του.
– Πως επιλέξατε να ασχοληθείτε με το θέατρο και όχι με τη λογιστική;
Οι γονείς μου δεν είχαν ιδιαίτερη επαφή με το θέατρο ούτε με κάποια άλλη μορφή τέχνης. Τελείως τυχαία, στη σχολή λογιστικών που σπούδαζα τότε, έμπλεξα με κάτι παρέες που έβλεπαν παραστάσεις και μου άρεσε και αποφάσισα να το ψάξω περισσότερο. Πήγα και βρήκα την Αλεξία Καλτσίκη η οποία μόλις είχε τελειώσει την σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Την ρώτησα πως δίνει κανείς εξετάσεις και με διαφώτισε πλήρως. Αρχισα να το ψάχνω και προετοιμάστηκα για τις εξετάσεις.
– Οι γονείς σας πως αντέδρασαν;
Tο πήραν πιο ψύχραιμα απ’ ότι φανταζόμουν. Ήταν υποστηρικτικοί από την αρχή.
– Έχετε συνεργαστεί με τις πιο απαιτητικές φυσιογνωμίες του ελληνικού θεάτρου. Λευτέρης Βογιατζής, Θόδωρος Τερζόπουλος, Στάθης Λιβαθηνός. Τι είναι αυτό που κρατάτε σαν εμπειρία από τον καθένα;
Η αλήθεια είναι ότι απέκτησα κάποιες αρχές που δυστυχώς δεν είναι αυτονόητες. Θεωρώ ότι κοινός γνώμονας όλων και ένα συστατικό που πρέπει να έχει ένας ηθοποιός, είναι η πειθαρχία. Πειθαρχία με όλες την έννοιες της λέξης. Πειθαρχημένος στην ουσία της δουλειάς, αλλά πειθαρχημένος και στη ζωή σου σε σχέση με τη δουλειά. Δηλαδή να είσαι συνεπής, να είσαι μελετημένος. Οι σκηνοθέτες που ανέφερες, ήταν και είναι μορφές στο ελληνικό θέατρο, χρειαζόντουσαν ανθρώπους γύρω τους που να έχουνε την πειθαρχία που επέβαλαν και οι ίδιοι στον εαυτό τους. Μόνο με την πειθαρχία μπορεί να γίνει αυτό. Όταν όλη σου η ζωή είναι από το πρωί μέχρι το βράδυ το θέατρο όπως είναι για εκείνους, είναι λογικό να απαιτούν από τους ηθοποιούς τουλάχιστον για τις ώρες που συνυπάρχουν, να έχουν και αυτοί τη σωστή αντιμετώπιση, την αφοσίωση που χρειάζεται. Το να μπορείς να ανταπεξέλθεις στους ρυθμούς της δουλειάς είναι κάτι που έμαθα από αυτούς τους ανθρώπους. Η ουσία της δουλειάς του ηθοποιού είναι μια εσωτερική αναζήτηση. Οπουδήποτε και να είσαι, αν αγαπάς αυτό που κάνεις κι έχεις την αφοσίωση που χρειάζεται, το αποτέλεσμα θα σε δικαιώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Πέρα από ταλέντο, μελέτη, παιδεία, νομίζω ότι υπάρχουν κάποια πράγματα που μαθαίνεις μόνον όταν συνεργάζεσαι με τέτοιους ανθρώπους.
– Αυτό δεν είναι κόντρα στη λογική των νέων ηθοποιών που λένε ότι αν δεν καταφέρω να κάνω κάτι την επόμενη πενταετία θα τα παρατήσω;
Δυστυχώς αυτό υπάρχει από την πρώτη μέρα μέχρι την τελευταία σε αυτή τη δουλειά. Μπορεί μία σεζόν να πάει στραβά, να μην έχεις δουλειά, κάπως πρέπει να βιοποριστείς. Αν αρχίζεις να βιοπορίζεσαι εκτός θεάτρου, σιγά σιγά αρχίζει και σε απομακρύνει το ίδιο το θέατρο. Είναι ένας πολύ δύσκολος χώρος και καλό είναι κάποιος που μπορεί να το συνδυάζει με κάτι άλλο, να το κάνει. Ζούμε σε εποχές που το 90% των ηθοποιών είναι άνεργοι.
– Ξεχωρίζουμε με τον χαρακτήρα μας ή με το ταλέντο μας;
Άλλοι ξεχωρίζουν με το ένα, άλλοι με το άλλο, άλλοι με συνδυασμό καταστάσεων. Θεωρώ ότι ο χαρακτήρας είναι πιο σημαντικό από το ταλέντο. Το ταλέντο έχει ημερομηνία λήξης. Τι είναι ταλέντο; Είναι μια ευκολία που έχει κάποιος στα εκφραστικά μέσα που αν επαναπαυθείς σε αυτό, μπορεί η εποχή σου να αρχίσει να σε ξεπερνάει, και να υπάρχουν κι άλλοι τρόποι τους οποίους δεν τους έχεις δουλέψει. Όμως, αν έχεις έναν ισχυρό χαρακτήρα που μπορείς να επιβιώσεις σε οποιαδήποτε αλλαγή μέσα στη φύση της δουλειάς, νομίζω επιβιώνεις πιο εύκολα. Ο ηθοποιός παλεύει πάντα με την αποτυχία. Μια αποτυχία μπορεί να σκοτώσει κάθε προηγούμενη επιτυχία, σε μια νύχτα.
– Οι κοινωνικοπολιτικές αλλαγές επηρεάζουν το θέατρο;
Είναι αλληλένδετα. Αν δεν λάβουμε υπόψη μας την πραγματικότητα, τότε για ποιο λόγο κάνουμε θέατρο; Τροφοδοτούμαστε από τις αλλαγές που γίνονται γύρω μας και αυτές είναι που υμνούμε, κρίνουμε, ή κατακρίνουμε μέσα από τα έργα που κάνουμε. Αν ζεις απλά στο συννεφάκι της Τέχνης, μάλλον δεν έχεις επαφή με την πραγματικότητα. Όλες οι μορφές τέχνης οφείλουν – ακόμα και οι πιο εσωστρεφείς – να έχουν επαφή με αυτό που συμβαίνει γύρω μας.
– Η επιτυχία σας έχει αλλάξει; Σας έχει κάνει περισσότερο διστακτικό για το επόμενο βήμα σας;
Γνώμονας μου σε κάθε νέο επαγγελματικό μου βήμα πια, είναι να έχω μια ευχάριστη και δημιουργική καθημερινότητα, μέσα στη δουλειά. Είμαστε σε μια δουλειά που υπάρχουν πολλά προβλήματα. Τα ζήσαμε και στην πανδημία, βγήκαν προς τα έξω και ο κόσμος διαπίστωσε πως είμαστε ένας κλάδος που έχει διάφορες προβληματικές συμπεριφορές. Αυτές τις προβληματικές συμπεριφορές εξαρχής τις είχα έξω από τον περίγυρό μου με νύχια και με δόντια, και προσπαθώ ακόμα και τώρα που πλέον δεν μπορούν να με αγγίξουν να προστατεύω τουλάχιστον τους γύρω μου. Στη δική μου πρόβα, στη δική μου τηλεοπτική σειρά, σε αυτές που συμμετέχω εννοώ, προσπαθώ όσο μπορώ να μην υπάρχει ούτε υπόνοια κακοποίησης ή κακοποιητικής συμπεριφοράς. Φροντίζω πλέον να συνεργάζομαι με ανθρώπους που ξέρω ότι στο γύρισμα ή στην πρόβα θα περνάμε καλά, χωρίς να γίνεται έκπτωση στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Με πολλή προσοχή και συγκέντρωση στη δουλειά, αλλά χωρίς προβλήματα που μπορεί να σου χαλάσουν τη διάθεση ή την ψυχή.
– Σας προβληματίζει η ταύτιση σας με τους ρόλους που παίζετε κατά καιρούς;
Με έχει προβληματίσει αρκετές φορές πως θα καταφέρω ουσιαστικά να πείσω το κοινό, ότι οι δυνατότητές μου δεν περιορίζονται μόνο σε ένα ρόλο που μπορεί να έκανα με επιτυχία και ότι μπορώ να κάνω και εντελώς διαφορετικά πράγματα. Αυτό είναι ένα κριτήριο στην επιλογή των παραστάσεων, των τηλεοπτικών σειρών ή των ρόλων που θα επιλέξω.
– Το κοινό επηρεάζει την επιτυχία ή όχι μιας παράστασης;
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το κοινό στο θέατρο είναι περιορισμένο. Στην κουλτούρα μας δεν υπάρχει τόσο πολύ το να βλέπουμε θέατρο, καθώς υπάρχουν άλλες μορφές διασκέδασης. Υπάρχει όμως ένα πιστό κοινό που διευρύνεται σιγά σιγά και θεωρώ ότι το θέατρο οφείλει να ανοίγει τις πόρτες του σε νεότερο κοινό, γιατί το θεατρικό κοινό μεγαλώνει ηλικιακά όσο περνούν τα χρόνια. Από την άλλη μια παράσταση που αξίζει θα μαζέψει κοινό που μπορεί να πηγαίνει στο θέατρο για πρώτη φορά. Οφείλουμε και εμείς να κάνουμε παραστάσεις που θα είναι ελκυστικές και θα φέρνουν καινούργιους θεατές στο θέατρο.
Από την άλλη πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τις ανάγκες του κοινού σε κάθε εποχή. Πρίν από κανά τρίμηνο παρακολούθησα με το γιο μου μια παιδική παράσταση. Τα παιδιά της ηλικίας 9-12 ετών, δεν έχουν την ικανότητα να δουν μια δίωρη παράσταση, όταν ένα βίντεο στο TikTok είναι διάρκειας ενός λεπτού και μετά πάνε στο επόμενο. Είναι κάτι που δεν πρέπει να το αγνοήσουμε, πρέπει να προσπαθήσουμε να το συμπεριλάβουμε είτε καταπολεμώντας το, είτε με ένα έξυπνο τρόπο να το αφομοιώσουμε. Πρέπει να καταλαβαίνουμε τις ανάγκες του κοινού που έρχεται στο θέατρο τις πρώτες του φορές, ανάλογα με την εποχή και τις ανάγκες της εποχής.
– Ένα είδος διδασκαλίας δηλαδή;
Το θέατρο είναι διδασκαλία αλλά με έναν έξυπνο τρόπο που δεν γίνεται βαρετό. Η διδασκαλία είναι πολλές φορές συνυφασμένη με κάτι «βαρετό». Το θέατρο μπορεί με έναν ελκυστικό τρόπο να σου δώσει να καταλάβεις πράγματα, που δεν θα καταλάβαινες σε ένα σχολείο ή με ένα οποιοδήποτε άλλο τρόπο διδασκαλίας.
– Το θέατρο μας δείχνει αυτό που οι άλλοι κρύβουν;
Το θέατρο με έναν τρόπο καθρεφτίζει αυτό που υπάρχει στη ζωή. Προσπαθεί έστω και από τη θέση του θεατή να σε ξεβολέψει. Να καταλάβεις αυτό που δεν αντιλαμβάνεσαι στην καθημερινότητά σου. Το θέατρο διευρύνει το οπτικό σου πεδίο πέρα από αυτό που βλέπεις. Όλα ξεκινάνε πέρα από αυτό το λίγο που βλέπω και το πολύ που δεν βλέπω, και από αυτό που διαισθάνομαι. Το θέατρο σου ξυπνά την διαίσθηση, το ένστικτο, κάτι που η καθημερινότητά μας δεν μπορεί.
– Σου ξυπνά και το όνειρο, τη φαντασία;
Εκατό τοις εκατό. Ξέρεις όμως… τη φαντασία και το όνειρο στο διευρύνει και η λογοτεχνία. Σου δίνει το περιθώριο να σκεφτείς και να φανταστείς κάτι που διαβάζεις. Όταν όμως κάτι το βλέπεις, όπως μια θεατρική παράσταση, σου ενεργοποιεί το συναισθηματικό τοπίο μέσα σου.
Η ουσία της δουλειάς του ηθοποιού είναι μια εσωτερική αναζήτηση. Οπουδήποτε και να είσαι, αν αγαπάς αυτό που κάνεις κι έχεις την αφοσίωση που χρειάζεται, το αποτέλεσμα θα σε δικαιώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
– Ο ηθοποιός ερμηνεύει το όνειρο του σκηνοθέτη;
Κοίτα, αυτό είναι κάτι που αλλάζει από συνεργασία σε συνεργασία. Έχω συνεργαστεί με ανθρώπους που έχουν κάτι πολύ συγκεκριμένο στο μυαλό τους και που ο ηθοποιός ουσιαστικά γίνεται όργανο μιας ορχήστρας που θα φέρει εις πέρας το όνειρο ενός δημιουργού. Αυτό είναι συν δημιουργία εξίσου πολύτιμη όπως και το να συν δημιουργήσεις εξαρχής με αφορμή μία σκηνοθετική γραμμή ή μία παράσταση ή ένα θεατρικό έργο, να βάλεις δηλαδή πολύ περισσότερο το χέρι σου στη δημιουργία. Η δουλειά του ηθοποιού σε κάθε περίπτωση είναι να υπηρετήσει ένα όραμα, γιατί αν δεν το κάνει, τότε ή πρέπει να τα παρατήσει ή να περάσει στο κομμάτι της σκηνοθεσίας, που θα είναι αυτός που θα πρέπει να εφεύρει κάτι για να το υπηρετήσουν άλλοι. Η ουσία της δουλειάς του ηθοποιού είναι μια εσωτερική αναζήτηση.
– Η σκηνοθεσία σας ενδιαφέρει;
Όχι ιδιαίτερα γιατί νιώθω ότι είμαι λίγο ευθυνόφοβος και τεμπέλης στη φύση μου. Προτιμώ η ευθύνη μου να είναι περιορισμένη σε αυτό που ξέρω να κάνω καλύτερα. Το να σκηνοθετήσεις, δυστυχώς στη χώρα μας υπάρχουν πάρα πολλοί σκηνοθέτες εμπειρικοί, θεωρώ ότι είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο από ότι νομίζουμε ότι είναι. Χρειάζονται σπουδές, εμπειρία, πολλή μελέτη, να έχεις δει πολλά πράγματα, να έχεις ταξιδέψει στο εξωτερικό να δεις τι συμβαίνει εκεί. Επειδή έχεις παίξει σε δεκαπέντε παραστάσεις, δεν σημαίνει ότι μπορείς και να σκηνοθετήσεις.
Πως θα περάσετε το καλοκαίρι;
Έχουμε την περιοδεία με την «Αντιγόνη» σε όλη την Ελλάδα. Ξεκινήσαμε 28 Ιουνίου με μεγάλη επιτυχία και και πάμε μέχρι μέσα Σεπτεμβρίου σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Μετά έχουμε την παράσταση της Λαπωνίας που κάναμε πέρσι τον χειμώνα. Όσο αφορά την τηλεόραση δεν ξέρω ακόμα με σιγουριά, περιμένουμε κάποιες απαντήσεις.
Όποτε βρίσκετε ευκαιρία εκφράζετε την αγάπη σας για την ΑΕΚ. Πότε θα πάρετε πρωτάθλημα;
Άστο αυτό τώρα. Θα σου πω αυτό που μου λέει ένας φίλος: «ΑΕΚ στα εύκολα, ΑΕΚΑΡΑ στα δύσκολα»
– Σας ευχαριστώ πολύ
Κι εγώ σας ευχαριστώ
