Σε συνεργασία με την Tate Liverpool, το Βασιλικό Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων (RIBA) προσκαλεί τους επισκέπτες να μπουν στην ατμόσφαιρα μερικών από τους πιο εμβληματικούς χώρους του ποδοσφαίρου. Η έκθεση «Home Ground: The Architecture of Football» στην Gallery One της Tate Liverpool ανατρέχει στην ιστορική εξέλιξη του σχεδιασμού των γηπέδων ποδοσφαίρου, από τη δεκαετία του 1890 έως σήμερα. Θα διαρκέσει από τις 15 Οκτωβρίου 2025 έως τις 6 Ιανουαρίου 2026 και παρουσιάζει τα γήπεδα όχι μόνο ως αθλητικούς χώρους, αλλά και ως πολιτιστικά τοπόσημα που είναι βαθιά ριζωμένα στην ταυτότητα των πόλεων και των κοινωνιών. Για περισσότερα από 125 χρόνια, τα γήπεδα ποδοσφαίρου έχουν διαμορφώσει τον αστικό ιστό των πόλεων σε όλο τον κόσμο. Είναι μέρη εβδομαδιαίου προσκυνήματος όπου οι οπαδοί συγκεντρώνονται με κοινή ελπίδα, υπερηφάνεια και πάθος. Όπως αποκαλύπτει αυτή η συναρπαστική έκθεση, τα γήπεδα είναι κάτι περισσότερο από τούβλα και χάλυβα. Είναι ισχυρά σύμβολα του τόπου, της ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης.
Στο πλαίσιο της έκθεσης Home Ground τίθεται ένα βαθύ ερώτημα: γιατί τα γήπεδα έχουν τόσο μεγάλη σημασία; Η απάντηση δεν βρίσκεται μόνο στον ενθουσιασμό του πλήθους, αλλά και στην ίδια την αρχιτεκτονική. Από τις πρώτες ξύλινες κερκίδες μέχρι τα υπερσύγχρονα στάδια, τα γήπεδα ήταν πάντα χώροι όπου χτίζεται, διατηρείται και εκτίθεται με υπερηφάνεια η ταυτότητα. Η έκθεση, εμπνευσμένη από την προγραμματισμένη έναρξη λειτουργίας του νέου γηπέδου Hill Dickinson Stadium της Everton Football Club στο Bramley-Moore Dock του Λίβερπουλ, περιλαμβάνει περισσότερα από 50 γήπεδα από όλο τον κόσμο. Μέσα από αρχιτεκτονικά μοντέλα, φωτογραφίες από αρχεία, ταινίες και πρωτότυπα σχέδια, η έκθεση «Home Ground» ανατρέχει στην εξέλιξη του σχεδιασμού των σταδίων, από το έργο του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Archibald Leitch στις αρχές του 20ού αιώνα έως τις οραματικές σύγχρονες πρακτικές που διαμορφώνουν το παιχνίδι σήμερα.
Στα σημαντικότερα εκθέματα περιλαμβάνονται:
Στάδιο Hill Dickinson, Λίβερπουλ: Το νέο γήπεδο της Everton FC, που θα ανοίξει σύντομα, συνδυάζει την βιομηχανική κληρονομιά με τον μοντέρνο σχεδιασμό, με αναφορές στο κοντινό Tobacco Warehouse (αποθήκη καπνού) μέσω της εντυπωσιακής του μορφής από τούβλα.
Allianz Arena, Μόναχο: Σχεδιασμένο από τους Herzog και de Meuron, αυτό το φωτεινό γήπεδο είναι το πρώτο στον κόσμο με εξωτερικό περίβλημα LED που αλλάζει χρώμα, μεταμορφώνοντας την εμπειρία των φιλάθλων τόσο μέσα όσο και έξω.
Tottenham Hotspur Stadium, Λονδίνο: Χτισμένο από την Populous, είναι το μεγαλύτερο γήπεδο συλλόγου στο Λονδίνο και το πρώτο στον κόσμο που κατασκευάστηκε ειδικά για να φιλοξενήσει την NFL εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ibrox Stadium, Γλασκώβη: Ένα από τα καλύτερα σωζόμενα παραδείγματα των πρώτων έργων του Leitch στον τομέα των γηπέδων, που εξακολουθεί να είναι η έδρα της Glasgow Rangers.
Stadio Artemio Franchi, Φλωρεντία: Ένα αριστούργημα από σκυρόδεμα του Pier Luigi Nervi, που αποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο η μηχανική και η τέχνη συνδυάζονται στον αθλητισμό.
Estadio Santiago Bernabéu, Μαδρίτη: Ένα εμβληματικό κτίριο της δεκαετίας του ’50 που έχει μετατραπεί σε ένα σύγχρονο, πολυχρηστικό κέντρο ψυχαγωγίας.
Πέρα από τα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα, η έκθεση αναδεικνύει επίσης τον κοινωνικό ρόλο των γηπέδων ως κέντρων της κοινωνικής ζωής. Αρχεία από συλλόγους και πόλεις σε όλη την Ευρώπη ζωντανεύουντον τρόπο με τον οποίο τα γήπεδα λειτουργούν ως σημεία συνάντησης, όχι μόνο για τις ημέρες των αγώνων, αλλά και για την ταυτότητα, τη διαμαρτυρία, τον εορτασμό και τη μνήμη. Ο πρόεδρος του RIBA, Muyiwa Oki, υπογραμμίζει τη συναισθηματική και αρχιτεκτονική σημασία των γηπέδων: «Το ποδόσφαιρο έχει τη μοναδική ικανότητα να προκαλεί συναισθήματα, να ξεπερνά τα σύνορα και να γοητεύει τον κόσμο. Στα καλύτερά τους, τα γήπεδα είναι εξίσου εμβληματικά με τους ίδιους τους παίκτες, χαραγμένα στις καρδιές των οπαδών πολύ μετά το τελευταίο σφύριγμα. Από το κόκκινο και μπλε καζάνι του Nou Camp της Βαρκελώνης έως την εμβληματική αψίδα του Wembley, ο εξαιρετικός σχεδιασμός μπορεί να ενισχύσει την ατμόσφαιρα, να εντείνει το δράμα και να αφήσει ένα ανεξίτηλο σημάδι στον ορίζοντα μιας πόλης».
Είτε είστε οπαδός μιας ομάδας, είτε λάτρης της αρχιτεκτονικής ή απλά ένας περίεργος επισκέπτης, η έκθεση Home Ground προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία να δείτε τα γήπεδα ποδοσφαίρου με νέα μάτια. Ως συναισθηματικά ορόσημα, αστικά σύμβολα και διαχρονικοί εκφραστές των ανθρώπινων σχέσεων.
