Στο Life in a beat, σε σκηνοθεσία Αμερίσσας Μπάστα και σενάριο της ίδιας και του Δημήτρη Νάκου, η Ελίνα Τσιορμπατζή υποδύεται την εικοσάχρονη Λένα που παρά το νεαρό της ηλικίας της καλείται να πάρει πολύ κρίσιμες αποφάσεις. Ανεργία, αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, φιλία, κρίση στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και προσδοκία για ένα μέλλον που θα μας ανήκει είναι μερικά από τα θέματα με τα οποία πολύ εύστοχα καταπιάνεται η ταινία, της οποίας οι προβολές στο 66ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι ήδη sold out.
Μετά από 7 ταινίες μικρού μήκους τώρα παρουσιάζεις την πρώτη σου ταινία μεγάλου μήκους. Πώς πήρες την απόφαση; Ποιες οι δυσκολίες αλλά και πώς αισθάνεσαι τώρα που θα την παρουσιάσεις στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης;
Η δημιουργία του Life in a beat ήρθε κάπως σαν φυσική εξέλιξη της δουλειάς μου. Παρότι αγαπώ και νιώθω άνετα μέσα στη μικρή φόρμα, αυτή τη φορά ήθελα να πω μια μεγαλύτερη και πιο σύνθετη ιστορία. Θεματικά και σαν «σύμπαν» είναι αρκετά κοντά με την τελευταία μας μικρού μήκους, το Όχι αύριο, καθώς αναφέρονται και οι δυο στα θέματα που αντιμετωπίζουν οι προερχόμενοι από μη-προνομιακό περιβάλλον νέοι με φόντο το αστικό τοπίο, και soundtrack τη σύγχρονη ελληνική μουσική.
Ήταν ένα αρκετά πιο χρονοβόρο και σύνθετο πρότζεκτ από τις μικρού μήκους – σκέψου ότι αρχίσαμε να τη σχεδιάζουμε το 2019! Παρά τις δυσκολίες είναι μια εκπληκτική εμπειρία και χαιρόμαστε πολύ που θα την δούμε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Είναι μια πόλη που αγαπάμε πολύ, συνδεδεμένη με τον κινηματογράφο και ένα φεστιβάλ που έχει χτίσει ένα δυναμικό σινεφίλ κοινό επί δεκαετίες, ανυπομονούμε να το συναντήσουμε και να μοιραστούμε μαζί του την ταινία μας.
Ως σκηνοθέτρια αλλά και συν-σεναριογράφος του Life in a beat πώς διαμόρφωσες τον κεντρικό χαρακτήρα της Λένας και τι ήθελες να αναδείξεις σε αυτήν περισσότερο;
Η Ελίνα (Τσιορμπατζή – η πρωταγωνίστρια της ταινίας) είναι ένα πολύ ταλαντούχο παιδί, συζητήσαμε πάρα πολύ για τον χαρακτήρα της Λένας και για κοινά τα βιώματά μας ως γυναίκες με αυτήν: είναι ένας χαρακτήρας πολύ ανθρώπινος, προστατευτική με όλη την οικογένεια και αναγκαστικά δυνατή, μη έχοντας συχνά που να στραφεί στις πιο αδύναμες στιγμές της. Παρότι προέρχεται από δύσκολο περιβάλλον, παραμένει ένα νέο παιδί της εποχής της, θέλει να ζήσει, να δημιουργήσει, να βρει το δικό της χώρο.
Η Λένα είναι 20 χρονών, απολύεται, μαθαίνει ότι είναι έγκυος ενώ βιώνει δύσκολες οικογενειακές καταστάσεις και σκαμπανεβάσματα στη συναισθηματική της ζωή. Όμως δεν χάνει το κουράγιο της και παίρνει την ευθύνη των αποφάσεων της. Από πού αντλεί δύναμη αυτό το κορίτσι;
Η Λένα είναι ένας πολύ δυναμικός χαρακτήρας έτσι και αλλιώς και αναλαμβάνει παραπάνω ευθύνες από όσες αναλογούν στην ηλικία της. Όταν όλα τα δεδομένα της ζωής της ανατρέπονται, δεν έχει άλλη επιλογή από το να πάρει τη ζωή στα χέρια της και να διεκδικήσει αυτό που πιστεύει πως είναι καλύτερο για τη ζωή της. Ο ίδιος της ο θυμός για την αδικία που υφίσταται αντί να την ισοπεδώσει μετατρέπεται σε δύναμη και χρησιμοποιεί ότι μέσον έχει στα χέρια της για να αντισταθεί.
Η Λένα καλείται να αποφασίσει αν θα κρατήσει το παιδί ή θα διακόψει την εγκυμοσύνη. Ήδη όμως φροντίζει τους ανθρώπους γύρω της. Πόσες μορφές μπορεί να πάρει η μητρότητα;
Η Λένα πράγματι αναλαμβάνει ευθύνες μητέρας προς τον αδερφό της, καθώς η δική του μητέρα συχνά αδυνατεί να ανταπεξέλθει λόγω των δικών της θεμάτων. Επίσης ο πατέρας της οικογένειας δεν μπορεί να συνεισφέρει πολλά στο σπίτι και η Λένα εκ των πραγμάτων καλείται να έχει ρόλο και σε αυτό. Η απώλεια της δικής της μητέρας της έχει στερήσει μέρος της παιδικότητας της, οδηγώντας την σε μια πρόωρη ωρίμανση. Είναι πράγματι ένα εικοσάχρονο παιδί που έχει επιφορτιστεί με ρόλο γονέα. Το ζήτημα της όμως καταλήγει να είναι όχι μόνο το αν θα γεννήσει και θα μεγαλώσει ένα ακόμα παιδί, αλλά και το αν θα συνεχίσει να αναπαράγει τον ρόλο που προσπαθεί να της ορίσει το περιβάλλον της, ή θα κάνει μια διαφορετική επιλογή για τον εαυτό της. Όταν θίγουμε το πολύ ευαίσθητο θέμα της επιλογής ή όχι της μητρότητας από μια γυναίκα, η συζήτηση δεν σταματάει μόνο στο ναι ή το όχι, επεκτείνεται στο γιατί, στο πότε και στο με ποιες συνθήκες.
Σε ποιο βαθμό η αυτοδιάθεση των σωμάτων μας είναι και ταξικό ζήτημα;
Παρότι μιλάμε για ένα θεσμικά κατοχυρωμένο ανθρώπινο δικαίωμα, φαίνεται η κοινωνία να οπισθοδρομεί και να πρέπει να διεκδικηθούν εκ νέου τα όσα θεωρούσαμε δεδομένα εδώ και δεκαετίες. Σίγουρα τα πρώτα σώματα που πλήττονται από αυτό είναι τα μη-προνομιούχα, ο ορίζοντάς τους στενεύει περισσότερο, η στήριξη που χρειάζονται είναι μεγαλύτερη.
Υπάρχει η φιγούρα του πατέρα που με τη συμπεριφορά του αυτό-καταστρέφεται αλλά και προκαλεί προβλήματα στους δικούς του ανθρώπους, υπάρχει και η φιγούρα του queer κολλητού που σπεύδει να στηρίξει να προσφέρει λύση. Αυτοί οι δύο άνδρες ζουν σε παράλληλους κόσμους ή εν τέλει κάπου όλοι εδώ, στην πραγματικότητα συναντιόμαστε;
Όλοι ζούμε μέσα στην ίδια πραγματικότητα, αλλά κουβαλάμε ο καθένας τα δικά του βιώματα και εμπειρίες. Ως δημιουργός, προσπαθώ η ματιά μου να μην είναι ούτε επικριτική ούτε καταγγελτική απέναντι στους ήρωες και τις ηρωίδες μου — αλλά και να μην εξιδανικεύω κανέναν. Είναι όλοι ανθρώπινοι, ευάλωτοι, ούτε απόλυτα κακοί ή απόλυτα καλοί· όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ίδια τη ζωή.
Τελικά τα παιδιά θέλουν χορό, χώρο, τι;
Ωραία η ερώτηση σου, δεν ξέρω εάν πρέπει να ρωτήσω το παιδί μέσα μου για αυτό, ή τον γιο μου! Και τα δύο πάντως θέλουν χώρο και χορό, και στήριξη, προοπτική, ελπίδα.
*Την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου και την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου θα προβληθεί στο 66ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η ταινία της Αμέρισσας Μπάστα, Life in a beat.
