Έχετε κοιμηθεί ποτέ ένα ολόκληρο οκτάωρο, αλλά ξυπνήσατε νιώθοντας τόσο κουρασμένοι σαν να είχατε ξενυχτήσει; Αν ναι, μπορεί να έχετε βιώσει αυτό που είναι γνωστό ως μη αναζωογονητικός ύπνος.Ο μη αναζωογονητικός ύπνος, είναι ακριβώς αυτό που ακούγεται: ύπνος που δεν επαναφορτίζει το σώμα και τον εγκέφαλο αρκετά ώστε να σας βοηθήσει να νιώσετε καλά ξεκούραστοι. Οι άνθρωποι που τον βιώνουν αισθάνονται εξίσου κουρασμένοι όπως ήταν πριν κοιμηθούν. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για τον μη αναζωογονητικό ύπνο και τι πρέπει να κάνετε αν τον αντιμετωπίσετε.
Τι ακριβώς είναι ο μη αναζωογονητικός ύπνος;
Οι άνθρωποι με αϋπνία δυσκολεύονται να κοιμηθούν και συχνά έχουν οδυνηρή επίγνωση του πόσο καιρό έχουν μείνει στο κρεβάτι ξάγρυπνοι. Αυτό δεν συμβαίνει απαραίτητα με τον μη αναζωογονητικό ύπνο. Οι πάσχοντες μπορεί να ξυπνήσουν με αίσθημα κόπωσης, ακόμη και αν κοιμήθηκαν γρήγορα και δεν σηκώθηκαν καθόλου κατά τη διάρκεια της νύχτας – με άλλα λόγια, μπορεί να κοιμούνται αρκετά, αλλά ο ύπνος δεν κάνει τη δουλειά του. Πολλές φορές οι άνθρωποι αισθάνονται ότι: Δεν έχει σημασία πόσο καιρό κοιμάμαι. Ξυπνάω και νιώθω σαν να με πάτησε φορτηγό.
Τι προκαλεί τον μη αναζωογονητικό ύπνο;
Ο μη αναζωογονητικός ύπνος μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός ευρύτερου ιατρικού προβλήματος, όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, η ινομυαλγία, η μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα/σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (ME/CFS) ή το Long COVID. Ορισμένες θεραπεύσιμες διαταραχές του ύπνου, όπως η υπερυπνία, η άπνοια ύπνου και η ναρκοληψία, οδηγούν επίσης σε υπερβολική ημερήσια κόπωση, ακόμη και αν κάποιος κοιμήθηκε πάρα πολύ το προηγούμενο βράδυ. Εάν ο ύπνος είναι για χρόνια μη αναζωογονητικός, χρειάζεστε ιατρική εξέταση, για να αποκλείσετε αυτές και άλλες παθήσεις. Αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που άνθρωποι βιώνουν μη αναζωογονητικό ύπνο χωρίς σαφή υποκείμενη ιατρική αιτία. Οι ερευνητές δεν είναι απολύτως σίγουροι γιατί συμβαίνει αυτό – αλλά στον πυρήνα του, το πρόβλημα φαίνεται να συνδέεται με την ανεπαρκή βαθιά, αναζωογονητική ξεκούραση.
Κατά τη διάρκεια μιας μέσης νύχτας, κάποιος θα περάσει από τέσσερις έως έξι κύκλους ύπνου, καθένας από τους οποίους περιλαμβάνει τέσσερα διαφορετικά στάδια ύπνου. Ο βαθύς ύπνος που βοηθά το σώμα και τον εγκέφαλο να ανακάμψουν συμβαίνει προς το τέλος κάθε κύκλου ύπνου. Υπάρχει μια ορισμένη ποσότητα βαθύ ύπνου που απαιτείται για την καλή ποιότητα του ύπνου. Οι άνθρωποι που βιώνουν μη αναζωογονητικό ύπνο μπορεί, για οποιονδήποτε λόγο, να μην έχουν αρκετό, αφήνοντάς τους κουρασμένους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμη και μετά από ώρες ύπνου. Γιατί; Μια πιθανότητα είναι ότι κάποιοι άνθρωποι βιώνουν μικροξυπνήματα ή μικροαφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας, ξυπνώντας πολλές φορές αλλά τόσο σύντομα που δεν το θυμούνται το πρωί. Τα εγκεφαλικά κύματα που παρατηρούνται συνήθως όταν είναι ξύπνιοι «εισβάλλουν» στον βαθύ ύπνο, βλάπτοντας ενδεχομένως τη συνολική ποιότητα του ύπνου. Το χρόνιο στρες, το άγχος, ο πόνος ή η δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος μπορούν επίσης να υποβαθμίσουν την ποιότητα του ύπνου. Ο τρόπος ζωής και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν επίσης να κάνουν μεγάλη διαφορά. Ο θόρυβος και το φως μπορούν να οδηγήσουν σε χειρότερο ύπνο, όπως και η κατανάλωση ακόμη και μικρών ποσοτήτων καφεΐνης και αλκοόλ.
Τι να κάνετε για τον μη αναζωογονητικό ύπνο (μη αποκαταστατικό ύπνο)
Σε όλους μας έχει συμβεί να μην έχουμε κοιμηθεί καλά για κάποιο λόγομε αποτέλσμα την επόμενη ημέρα να έχουμε μια υπνηλία. Αλλά αν παλεύετε συνεχώς με μη αναζωογονητικό ύπνο, πρέπει άμεσα να εξετάσετε προσεκτικά τις συνήθειες και την υγιεινή του ύπνου σας. Πρώτον, βεβαιωθείτε ότι πραγματικά κοιμάστε αρκετά. Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι χρειάζονται λιγότερες από επτά έως εννέα ώρες ύπνου τη νύχτα, αλλά στην πραγματικότητα υποφέρουν από χρόνια έλλειψη ύπνου. Πολλές φορές, ο ανεπαρκής ύπνος μοιάζει με μη αναζωογονητικό ύπνο. Για να ελέγξετε αν είστε καλά ξεκούραστοι, προτείνω να μην βάλετε το ξυπνητήρι σας το Σαββατοκύριακο και να δείτε πόσο αργά ξυπνάτε χωρίς αυτό. Αν ξυπνήστε αργά, αυτό είναι ένα μήνυμα ότι το σώμα σας πρέπει να αναπληρώσει ύπνο, επειδή δεν κοιμάστε αρκετά κανονικά.
Στη συνέχεια, ρίξτε μια ματιά σε τυχόν φάρμακα που χρησιμοποιείτε. Τα υπνωτικά χάπια και άλλα είδη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, καθώς και τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως η μελατονίνη, μπορεί να δημιουργήσουν «hangover» αποτελέσματα που οδηγούν σε πρωινή εγρήγορση, η οποία μπορεί να δημιουργήσει ή να επιδεινώσει το αίσθημα του μη αναζωογονητικού ύπνου. (Τα βότανα, τα οποία μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν ως βοηθήματα ύπνου, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε πρωινή υπνηλία – και ενδεχομένως να διαταράξουν τους κύκλους του ύπνου με τρόπους που κάνουν τον ύπνο λιγότερο αναζωογονητικό, σύμφωνα με έρευνες). Αν παίρνετε κάποιο απαραίτητο φάρμακο που σας κάνει να αισθάνεστε θολωμένοι το πρωί, ρωτήστε το γιατρό σας αν υπάρχει τρόπος να ελαχιστοποιήσετε τις παρενέργειες. Φυσικά, αξίζει να προσπαθήσετε να εφαρμόσετε τις κλασικές συμβουλές για τον ύπνο που πιθανώς έχετε ακούσει εκατομμύρια φορές, αλλά πιθανότατα ακόμα δεν τις ακολουθείτε κατά γράμμα. Περιορίστε την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ- μείνετε μακριά από το τηλέφωνό σας κοντά στην ώρα του ύπνου- δημιουργήστε μια χαλαρωτική ρουτίνα ύπνου και επιδιώξτε σταθερές ώρες ύπνου και αφύπνισης- και προσπαθήστε να κοιμάστε σε δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο. Οι πρακτικές Mindfulness και χαλάρωσης που ελαχιστοποιούν το στρες και το άγχος συμβάλλουν επίσης σε μεγάλο βαθμό στον καλύτερο ύπνο.
Αν έχετε κάνει όλα αυτά τα πράγματα και εξακολουθείτε να αισθάνεστε ότι ο ύπνος σας δεν είναι αναζωογονητικός, σε σημείο που να διαταράσσει την καθημερινότητά σας, αξίζει να δείτε έναν γιατρό. Ο γιατρός μπορεί να αναζητήσει τα υποκείμενα ιατρικά αίτια και, ελπίζουμε, να σας βοηθήσει να βρείτε μια αγωγή που θα σας αφήσει να αισθάνεστε ανανεωμένοι το πρωί.
